ဗဟိုဘဏ္ လက္သစ္

(ေဇယ်သူ)

ဗဟိုဘဏ္ ဥပေဒ ေပၚထြက္လာသလို ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠ႒ႏွင့္ ဒုဥကၠ႒မ်ား စာရင္းကိုလည္း လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းလိုက္သည့္အတြက္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေနာက္တစ္ဆင့္တက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

“ဗဟိုဘဏ္၏ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္သည္ ျပည္တြင္းေစ်းႏႈန္း တည္ၿငိမ္မႈ ရရွိရန္ႏွင့္ ထိန္းသိမ္းရန္” (Price Stability) ဟု ဗဟိုဘဏ္ဥပေဒတြင္ ထည့္သြင္း ေရးသားထားသျဖင့္ ရွိသင့္ရွိထိုက္ေသာ ေစ်းႏႈန္းမ်ား (ကုန္ေစ်းႏႈန္း၊ ေဒၚလာေစ်းႏႈန္း စသည့္) မျဖစ္ထြန္းေသးသည့္၊ ေစ်းႏႈန္းမ်ား အတက္အက်ၾကမ္းသည့္ ရာဇဝင္ရွိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႀကီးေလးလွေသာ တာဝန္ကို ဗဟိုဘဏ္အား ေပးအပ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေငြေၾကး တည္ၿငိမ္ေရး၊ ေငြေရးေၾကးေရးစနစ္ တည္ၿငိမ္ေရး၊ ထိေရာက္ေသာ ေငြေပးေခ်မႈႏွင့္ စာရင္းရွင္းလင္းမႈစနစ္မ်ား ခုိင္မာတိုးတက္ေရး၊ ရွင္သန္ေသာ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမ်ား ရွိေစရန္ အစိုးရအဖြဲ႕၏ အေထြေထြစီးပြားေရး မူဝါဒမ်ားကုိ အေထာက္အကူျပဳေရးသည္ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္သည့္ Price Stability ကို အေထာက္အကူျပဳမည့္ ဗဟိုဘဏ္လက္သစ္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။

“ဗဟိုဘဏ္သည္ လြတ္လပ္ရမည္” (Independent Central Bank) ဟူေသာ အယူအဆသည္ ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ ေခတ္စားလာေသာ စီးပြားေရးမူဝါဒဆိုင္ရာ အယူအဆ ျဖစ္သည္။ ေငြေၾကးမူဝါဒ Monetary Policy ႏွင့္ ဘ႑ာေရးမူဝါဒ Fiscal Policy တို႔သည္ ႏုိင္ငံ့စီးပြားေရးကို ႀကိဳးကိုင္ေနေသာ မူဝါဒမ်ား ျဖစ္သည္။ ေငြေၾကးမူဝါဒသည္ ဗဟိုဘဏ္ႏွင့္ဆိုင္ၿပီး ဘ႑ာေရးမူဝါဒကို ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက တာဝန္ယူသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေငြေၾကးမူဝါဒကို ဗဟိုဘဏ္ကိုသာ တာဝန္ယူေစျခင္းသည္ လြတ္လပ္ေသာ ဗဟိုဘဏ္ အယူအဆျဖစ္ၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံအမ်ားအျပားတြင္ သုံးစြဲၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဘ႑ာေရးမူဝါဒ၏ ပိုင္ရွင္ ယခင္ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္ဝန္ႀကီးဌာန၏ လက္ေအာက္တြင္ ဗဟိုဘဏ္ရွိခဲ့သျဖင့္ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္ဝန္ႀကီးဌာနက ဘ႑ာေရးမူဝါဒေရာ ေငြေၾကးမူဝါဒပါ ပူးတြဲက်င့္သုံးျခင္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ယခုဗဟိုဘဏ္သည္ ဗဟိုဘဏ္ဥပေဒအရ လုပ္ငန္းတာဝန္အားျဖင့္ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္ဝန္ႀကီးဌာနမွ သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္လာသျဖင့္ ေငြေၾကးမူဝါဒကို ဘ႑ာေရးမူဝါဒႏွင့္ သီးျခားခြဲထုတ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဗဟိုဘဏ္သည္ တိုင္းျပည္ ေငြေရးေၾကးေရးအတြက္ အေရးႀကီးလွေသာေၾကာင့္ ဗဟိုဘဏ္ဥကၠ႒ႏွင့္ တကြ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရးသမား မဟုတ္ဘဲ ပညာသည္ (Professional) ျဖစ္ရန္လိုသည္။ တိုင္းျပည္တြင္း ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသည့္၊ သိကၡာရွိသည့္၊ ထက္ျမက္သည့္ စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားအား ထုိရာထူးကို ေပးအပ္ေလ့ ရွိသည္။ ဗဟိုဘဏ္ဥကၠ႒သည္ ေစ်းကြက္သေဘာ၊ လူ႔အေက်ာကို သိသလို ႏုိင္ငံေရး ေဘာဂေဗဒႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ အေျခအေနတို႔ကို မ်က္ျခည္မျပတ္သူ ျဖစ္ရမည္။ သူသည္ ေရတိုလူႀကိဳက္မ်ားမႈကို မၾကည့္ဘဲ ေရရွည္တိုင္းျပည္ႏွင့္ ျပည္သူ႔အက်ဳိးစီးပြား ကိုသာ ၾကည့္ရမည္။ ေရြးေကာက္ပြဲနီးလွ်င္ ျပည္သူ႔အႀကိဳက္ ျပဒါးတိုင္ကို ၾကည့္ရၿမဲ ျဖစ္သည့္ ႏုိင္ငံေရးသမားတို႔၏ ဖိအားကိုလည္း ႀကံ့ႀကံ့ခံႏုိင္သည့္ အေရထူသူျဖစ္ရန္ လိုသည္။ ထိုသို႔ ဗဟိုဘဏ္မွ အဓိက တာဝန္ရွိသူမ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရးမွ လြတ္ကင္းရျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ကိုယ္ေပါင္းစိတ္ခြာ ေနႏုိင္ျခင္းသည္လည္း ‘လြတ္လပ္ေသာဗဟုိဘဏ္’ ၏သေဘာတရားပင္ ျဖစ္သည္။

ဗဟိုဘဏ္တြင္ တာဝန္အရွိဆုံး ပုဂၢိဳလ္မွာ ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠ႒ ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္ေသာ ဗဟိုဘဏ္မ်ား၏ ဥကၠ႒မ်ားသည္ တန္ခိုးၾသဇာႀကီးၾကၿပီး သူတို႔၏ ႏႈတ္ထြက္စကားမ်ားသည္ တစ္ခြန္းဆိုတစ္ခြန္း ႏုိင္ငံ့စီးပြားေရးကို ကိုင္လႈပ္ႏုိင္သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဗဟိုဘဏ္ (Federal Reserve Bank) ကို ၁၉၈၇ မွ ၂၀၀၆ အထိ ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ဦးေဆာင္ခဲ့သည့္ Alan Greenspan ဆိုလွ်င္ သူ၏ အေရးအသားတစ္ခ်က္၊ စကားတစ္ခြန္းသည္ ကမာၻ႔ေစ်းကြက္မ်ားကိုပင္ ဂေယာက္ဂယက္ ျဖစ္ေစႏုိင္သည္။ သူ႔ပါးစပ္မွ ထြက္သမွ်ကို အက်အနေကာက္ကာ စီးပြားေရး ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရသည္အထိ Greenspan သည္ ၾသဇာႀကီးခဲ့သည္။

ယခင္တပ္မေတာ္ အစိုးရလက္ထက္က တာဝန္ယူခဲ့သည့္ ဘဏ္ဥကၠ႒ေဟာင္းကိုပင္ ယခုဘဏ္ ဥကၠ႒ ေနရာအတြက္ အဆုိျပဳထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ဒုဥကၠ႒မ်ား နာမည္ထဲတြင္ ယခုလက္ရွိ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္း ဒုဝန္ႀကီး ဦးဆက္ေအာင္ႏွင့္ လက္ရွိ ဗဟိုဘဏ္ဥကၠ႒ တို႔ကို ျမင္လိုက္ရသည္။ ထိုသို႔ေသာ အဆင့္ျမင့္ တာဝန္ႀကီးႀကီး ေနရာမ်ဳိးအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းတြင္ ကမာၻႏွင့္ ယွဥ္စဥ္းစားႏုိင္သူ မ်ားမ်ားစားစား မရွိလွသည့္အတြက္ အေတြ႕အႀကဳံရွိၿပီး ဥကၠ႒ေဟာင္း၊ လက္ရွိဥကၠ႒၊ ဒုဝန္ႀကီး၊ မူဝါဒဆိုင္ရာ ထိပ္သီးစီးပြားေရး ပညာရွင္တို႔ ပါဝင္သည့္ ယခုဗဟိုဘဏ္ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕သည္ ျမန္မာ့အထြာျဖင့္ ေတာင့္တင္းပါသည္။

ယခု တာဝန္ယူရမည့္ ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠ႒သည္ စပ္ကူးမပ္ကူးကာလကို ဦးေဆာင္ရမည့္ ဥကၠ႒ ျဖစ္သည္။ အားယူစ စီးပြားေရးကို ပဲ့ျပင္မည့္ ဗဟိုဘဏ္၏ အခန္းက႑သစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ဥကၠ႒သည္ အခက္အခဲမ်ားစြာကို ေက်ာ္ျဖတ္ရေပလိမ့္မည္။ ႏုိင္ငံေရး စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္၊ အသားက်ၿပီး ေငြေၾကးစနစ္ရွိၿပီး ႏုိင္ငံမ်ားရွိ လူအင္အား ေတာင့္ေတာင့္တင္းတင္း ဗဟိုဘဏ္မ်ားသည္ပင္ သတိႀကီးႀကီး ထားႏုိင္ကာမွ တန္ကာက်သည္ဆိုလွ်င္ ထိုအေျခအေနမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္သည့္ ဖြားျမင္စ ဗဟိုဘဏ္သစ္ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ ႀကီးမားသည့္ တာဝန္ကို ျမင္ႏုိင္သည္။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ဥကၠ႒က အၿပီးသတ္ခ်မွတ္ကာ အေကာင္းအဆုိးကုိ တာဝန္ယူရေသာ္လည္း အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ အႀကဉာဏ္ျဖင့္ စုေပါင္းစဥ္းစား၊ စုေပါင္းဆုံးျဖတ္ (Collective Leadership) သေဘာမ်ဳိး သြားလိမ့္မည္ဟု ယူဆရသည္။

ဗဟိုဘဏ္လက္သစ္ကို ေမြးဖြားလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ဝမ္းသာရေသာ္လည္း လူလားေျမာက္ရန္ အခ်ိန္ယူရဦးမည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ႀကီးႀကီးမားမား မထားေသးရန္ လိုသည္။ ဥပမာလြယ္လြယ္တစ္ရပ္ ျပရလွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းတြင္ လူဘယ္ႏွသန္း ေနထိုင္သည္ကိုပင္ မသိႏုိင္ေသးေလာက္ေအာင္ အခ်က္အလက္၊ စာရင္းဇယား၊ အေထာက္အထား ခ်ဳိ႕ငဲ့ခ်ိန္တြင္ ဗဟိုဘဏ္သည္လည္း ေငြေရးေၾကးေရး ဆိုင္ရာတြင္ အလားတူ အခက္အခဲမ်ားကို အမ်ားနည္းတူ ရင္ဆိုင္ရမည္သာ ျဖစ္သည္။

ယခုအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ျပင္ပကမာၻ ဆက္စပ္မႈသည္ ယခင္ကထက္မ်ားစြာ တိုးတက္လာခဲ့ျခင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ေငြေၾကး စီးဆင္းဝင္ထြက္မႈ ျမင့္လာျခင္း၊ ႏုိင္ငံတကာ အေျခအေန အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံတို႔၏ အေျခအေနမ်ား ေျပာင္းလဲသြားျခင္း၊ ဗဟိုဘဏ္ကိုယ္တိုင္၏ အခန္းက႑ ကိုယ္တိုင္ပင္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ လြတ္လပ္သြားျခင္းစေသာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား စြာရွိေနေသာေၾကာင့္ ယခင္ဗဟိုဘဏ္ အေတြ႕အႀကဳံမ်ားခဲ့သူမ်ားပင္ ယခုဗဟိုဘဏ္ လက္သစ္ကို ကိုင္တြယ္ရာတြင္ ‘အလုပ္ခြင္တြင္း လုပ္ရင္းကိုင္ရင္း သင္ယူ’ (on-the-job training) ျဖစ္ေနႏုိင္သည္။

တိုင္းျပည္တစ္ျပည္လုံး၏ ေငြေရးေၾကးေရးကို တာဝန္ယူရသူမ်ား ျဖစ္သည့္အတိုင္း အက်ဳိးစီးပြားျခင္း ပဋိပကၡျဖစ္ျခင္း Conflict of Interests (စည္းၾကပ္ခံရသူႏွင့္ စည္းၾကပ္သူ အက်ဳိးစီးပြားတူ ျဖစ္မေနေစရန္) မရွိေစရန္ ဗဟိုဘဏ္ဥကၠ႒ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားကို စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။

“ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠ႒ႏွင့္ ဒုဥကၠ႒မ်ားသည္ ဗဟိုဘဏ္၏ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို အခ်ိန္ျပည့္ ထမ္းေဆာင္ရမည္ ျဖစ္သည့္အျပင္ အခေၾကးေငြ ရရွိေသာ အျခားမည္သည့္ လုပ္ငန္းကိုမွ် ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိေစရ” ဟု ဗဟိုဘဏ္ဥပေဒတြင္ ျပ႒ာန္းထားသျဖင့္ အျခားအလုပ္မ်ားကို ပစ္ထားၿပီး တာဝန္ထမ္း သူတို႔အတြက္ ျပင္ပေငြေရးေၾကးေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အနည္းဆံုးတန္းတူ ထိုက္ထိုက္တန္တန္ လစာရိကၡာ ခ်ီးျမႇင့္ရန္ လုိသည္။ ‘အူမေတာင့္မွ သီလေစာင့္ႏုိင္သည္’ ဟူေသာ စကားမွာ လူတိုင္းအတြက္ မမွန္ေသာ္လည္း အူမေတာင့္လွ်င္ သီလေစာင့္ရန္ ပိုလြယ္သည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္သည္။

ဗဟိုဘဏ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုက္ျခင္းသည္ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ အပိုင္းတြင္ ခ်ိန္ကိုက္ လွမ္းလိုက္ေသာ ေျခလွမ္းႀကီးတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ သူတို႔ေအာင္ျမင္ျခင္း မေအာင္ျမင္ျခင္း အေပၚတြင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူမ်ား၏ဘဝမ်ား တည္မွီေနသည့္အတြက္ ဗဟိုဘဏ္လက္သစ္ကို အခက္အခဲႀကီးမ်ား ၾကားထဲမွ ထူေထာင္မည့္ ပုဂိၢဳလ္မ်ား ေအာင္ျမင္ေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းလိုက္ပါသည္။
Credit To The Voice Weekly