အစုိးရတစ္ရပ္ က်႐ႈံးရျခင္း၏ အေျခခံ သေဘာတရားမ်ားကုိ ႏုိင္ငံေရး ေဘာဂေဗဒ ႐ႈေထာင့္မွ ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာ သံုးသပ္ျခင္း

တုိင္းျပည္ တစ္ျပည္ကုိ ပဲ့ကုိင္ေမာင္းႏွင္းသူ (Driver) မွာ သက္ဆုိင္ရာ အစုိးရမ်ားပင္ ျဖစ္သည္ကုိ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လက္ခံထားၾကမည္ဟု ယူဆပါသည္။ အဆုိပါ တိုင္းျပည္၏ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး အေၾကာင္းတရားႏွင့္ အက်ဳိးတရား ရလဒ္တုိ႔သည္ သက္ဆုိင္ရာ အစုိးရ၏ မူဝါဒ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ႏွင့္ အျခားေသာ အေၾကာင္းတရားတုိ႔အေပၚ မ်ားစြာ အေျခခံေလသည္။ မည္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ အစုိးရျဖစ္ေစ အာဏာ လက္ဝယ္ ဆုပ္ကုိင္ႏုိင္ျခင္းႏွင့္ က်႐ႈံးရျခင္း စသည့္ ႏုိင္ငံေရး အေျခခံျဖစ္စဥ္ သေဘာတရားမ်ားကုိ မလြဲမေသြ ႀကဳံေတြ႕ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းရမည္ပင္။ ႏုိင္ငံေရးဟူသည္ ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္ (Politics is an ongoing process.) ဟူေသာ စကားတစ္ရပ္ လည္း ရွိေပသည္။ ထုိစကားအရ ႏုိင္ငံေရးဟူသည္ မ်က္စိတစ္ဆုံးၾကည့္႐ႈရမည့္ သေဘာပင္ျဖစ္သည္။ ဘက္ေပါင္းစုံ၊ ႐ႈေထာင့္ေပါင္းစုံ၊ ရလဒ္ ေပါင္းစုံ စသည္ျဖင့္ အႏုလုံ ပဋိလုံ သုံးသပ္ ဆုံးျဖတ္ ေဝဖန္ျခင္း သည္သာလွ်င္ မွန္ကန္မွ်တ သင့္ေလ်ာ္မည္ဟု ယူဆမိေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ တုိင္းျပည္ တစ္ျပည္ တြင္ သက္ဆုိင္ရာ အစုိးရမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈ မရွိျခင္း၊ က်႐ႈံးရျခင္းတုိ႔၏ အေျခခံ သေဘာတရား မ်ားကုိ ႏုိင္ငံေရး ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္ William A.Niskanen က ႏုိင္ငံေရး ေဘာဂေဗဒ ႐ႈေထာင့္မွ ယခုကဲ့သုိ႔ သုံးသပ္ တင္ျပထားေပသည္။ ယခု ေဆာင္းပါးတြင္ အစုိးရဟူသည္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရကုိ ရည္ညႊန္းလိုျခင္း ျဖစ္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သက္တမ္း ႏုငယ္ေသးေသာ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရ အေနျဖင့္လည္း အက်ိဳး တစ္စုံတစ္ရာ ရလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္မိပါသည္။ ပညာရွင္ William A.Niskanen က အစိုးရ၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းမႈ အေျခခံ သေဘာတရားသည္ မွ်တ လုံေလာက္မႈ မရွိေသာ သတင္း အခ်က္အလက္ (Insufficient Information)၊ အစုိးရအတြင္း ပါဝင္ ပတ္သက္ ကုိယ္စားျပဳသူမ်ား (Principal-agent Problems)၊ ျပည့္စုံ လုံေလာက္မႈ မရွိေသာ မူဝါဒမ်ား (Incomplete Policies and Rights)၊ တစ္ဦးတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္လုိမႈ (Monopoly)၊ ျပင္ပ ႐ုိက္ခတ္မႈမ်ား (Externalities) စသည့္ ေစ်းကြက္၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းရျခင္း အေျခခံ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္သည္ဟု ေဝဖန္ ေထာက္ျပထားေပသည္။ အနည္းငယ္ ကြာဟခ်က္မွာ ေစ်းကြက္၏ သေဘာ သဘာဝတြင္ ယာယီ အေျခအေန သက္ေရာက္မႈမ်ားသာ ျဖစ္တတ္ၿပီး၊ အစုိးရဘက္ ဆုိင္ရာတြင္မူ အက်ိဳးဆက္မွာ ေရရွည္ သက္ေရာက္မႈ သေဘာ ျဖစ္တတ္ျခင္းပင္။ ႏုိင္ငံေရး ပညာရွင္ Wittman (၁၉၈၉) ကမူ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရမ်ား၏ ထင္ရွားသည့္ သြင္ျပင္ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား (Elections)၊ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား (Political Parties)၊ အတုိက္အခံ အုပ္စုမ်ား (Opposition Groups)၊ ဥပေဒျပဳေရး (Legislatures) ႏွင့္ မဲဆြယ္ျခင္း (Vote Trading) စသည္တုိ႔သည္လည္း သက္ဆုိင္ရာ အစုိးရတို႔၏ က်ဆုံးရျခင္း၊ ေအာင္ျမင္ရျခင္းတုိ႔အေပၚ မ်ားစြာ သက္ဆုိင္သည္ဟု ေထာက္ျပ ေဝဖန္ခဲ့ေပသည္။ ယင္းကား ႏုိင္ငံေရး ႐ႈေထာင့္မွ သီးသန္႔ ႐ႈျမင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ပညာရွင္ Wittman ကပင္ ဒီမုိကေရစီ အစိုးရကုိ ေစ်းကြက္ တစ္ခု အေနျဖင့္ ႐ႈျမင္ၾကည့္လွ်င္ ဒီမုိကေရစီ ေစ်းကြက္ ဟူသည္ ေကာင္းက်ဳိး ခ်မ္းသာကုိ ဦးတည္သည့္ ရလဒ္ (Wealth-maximizing outcomes) ကုိ ျမင့္တက္ေစသည့္ သေဘာ သဘာဝ ရွိေၾကာင္းႏွင့္ ဒီမုိကေရစီ အစိုးရသည္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကဲ့သုိ႔ပင္ ရလဒ္ေကာင္းကုိ ျမႇင့္တင္ေပးႏုိင္သည့္ သေဘာ သဘာဝရွိေၾကာင္း ေထာက္ျပ ေဝဖန္ထားေပသည္။ ပညာရွင္ Wittman က ဒီမုိကေရစီ အစိုးရႏွင္႔ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္ကုိ အျပည့္အဝ ေထာက္ခံ ထားသူ ျဖစ္ေပသည္။ အစုိးရ တစ္ရပ္ က်ဆုံးျခင္း၊ ေအာင္ျမင္ျခင္းကုိမူ ႏုိင္ငံေရး ေဘာဂေဗဒ ႐ႈေထာင့္မွ ေနၿပီး သုံးသပ္ တင္ျပထားၿပီး ဒီမုိကေရစီ အစိုးရ တစ္ရပ္ကုိ ေစ်းကြက္ တစ္ခုအျဖစ္ ရည္ညႊန္းၿပီး နားလည္ လြယ္ကူေစရန္ သုံးသပ္ ျပထားေပသည္။ ယင္းသုံးသပ္ခ်က္ကုိ ဖတ္႐ႈျခင္း အားျဖင့္ ဒီမုိကေရစီ အစိုးရသည္ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္ကဲ့သုိ႔ပင္ သြင္ျပင္ လကၡဏာ ရွိေၾကာင္း သိရွိႏုိင္သည့္အျပင္ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္၏ အဓိက သြင္ျပင္ လကၡဏာျဖစ္ေသာ ေစ်းကြက္တြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရျခင္း (Market Competition) ကဲ႔သုိ႔ပင္ ဒီမုိကေရစီ အစိုးရတုိ႔ မည္သည္လည္း ႏုိင္ငံေရး ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ (Political Competition) ကုိ မလြဲမေသြ ႀကံဳေတြ႕ရေပမည္။ အစုိးရတစ္ရပ္ က်ရႈံးရျခင္းကုိ ဦးတည္ ဖန္တီးေနေသာ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား (၁) အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာ ရွိေသာ သတင္း အခ်က္လက္မ်ား (Limited Information) ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေရးတြင္ အေရးႀကီးဆုံးေသာ အခ်က္မွာ ဆႏၵမဲေပးသူ အမ်ားစုမွာ (Voters) မိမိတုိ႔ ဆႏၵမဲေပးမည့္ ႏုိင္ငံေရး ကုိယ္စားလွယ္ (ဝါ) ႏုိင္ငံေရး မူဝါဒတုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္း အခ်က္အလက္အေပၚ သိသာ ထင္ရွားသည့္ စိတ္အား ထက္သန္မႈ မရွိျခင္း၊ ထုိသတင္း အခ်က္အလက္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းလင္း ျပတ္သားစြာ မသိရွိရျခင္း တုိ႔သည္လည္း တစ္ခ်က္ အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ ထုိအခ်က္သည္ပင္လွ်င္ မဲေပးသူ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ အခ်ိန္မေရြး ေျပာင္းလဲ ေစႏုိင္ၿပီး ရလဒ္မွာလည္း ကြာဟခ်က္မ်ားစြာ ျဖစ္ေစႏုိင္ေပသည္။ ဆုိလိုသည္မွာ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား အေနႏွင္႔ မိမိတုိ႔ လုပ္ေဆာင္ၾကမည့္ ႏုိင္ငံေရး မူဝါဒမ်ား (Political Policies)၊ ေရွ႕ဆက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မည့္ ႏုိင္ငံေရး လမ္းစဥ္ (Political Processes)၊ ကတိကဝတ္မ်ား (Promises) ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဆႏၵမဲ ေပးသူမ်ား (Voters) အေပၚ ႐ုိးသား ရွင္းလင္း ျပတ္သားသည့္ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကုိ တိက် ျပတ္သားစြာ သိေစရန္ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု တုိက္တြန္းထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ တိက် ရွင္းလင္း ျပတ္သားသည့္ သတင္း အခ်က္အလက္ကုိ လုံေလာက္စြာ မရရွိျခင္း၊ အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာ ရရွိျခင္းတုိ႔၏ အက်ိဳးဆက္အေနႏွင့္ ရလဒ္မွာ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္ထက္ ကြာဟခ်က္မ်ားစြာ ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္းကုိလည္း သတိခ်ပ္သင္႔ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေရးတြင္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား သတိျပဳသင့္သည္မွာ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရး ပညာရပ္ (Social Relation Studies) ပင္ ျဖစ္ေပသည္။ မိမိတုိ႔ ေရွ႕ဆက္ရမည့္ အစီအစဥ္မ်ားကုိ ျပည္သူႏွင့္ အနီးကပ္ ဆက္ဆံမႈ ရွိေစဖုိ႔ လုိအပ္လွေပသည္။ သုိ႔မွသာ မဲေပးသူ ျပည္သူမ်ား အေနျဖင့္ လုံေလာက္ေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကုိ ရရွိႏုိင္မည္ ျဖစ္ၿပီး မိမိတုိ႔ ဆႏၵမဲေပးမည့္ ႏုိင္ငံေရး ကုိယ္စားလွယ္ အေပၚတြင္လည္း အျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈ (Mutual Trusts) တည္ေဆာက္ႏုိင္ ေပလိမ့္မည္။ ႏုိင္ငံေရး ေဘာဂေဗဒ ႐ႈေထာင့္မွ ျပန္လည္ သုံးသပ္ၾကည့္ေသာ္ ႏုိင္ငံေရး (Politics)ကုိ ေစ်းကြက္ (Market)၊ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား (Politicians) မ်ားသည္ ေရာင္းခ်သူ (Sellers)၊ ဆႏၵမဲေပးသူ (Voters) မ်ားသည္ ဝယ္ယူသူမ်ား (Buyers) မ်ားအျဖစ္ ႐ႈျမင္ သုံးသပ္ႏုိင္ၿပီး ႏုိင္ငံေရး ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ား (Political Information) သည္ ကုန္စည္မ်ား (Goods) အျဖစ္ ႐ႈျမင္ သုံးသပ္ႏုိင္ေပသည္။ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္၏ သေဘာ သဘာဝအရ ေစ်းကြက္တြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္သူမ်ား ေပါမ်ားသကဲ့သုိ႔ ကုန္စည္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္း ျပန္႔ပြားမႈႏႈန္းမွာ လ်င္ျမန္လြန္းလွေပသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဝယ္ယူသူ မ်ားကုိလည္း မွားယြင္းေသာ သတင္း အခ်က္အလက္တုိ႔ျဖင့္ ၾကာရွည္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္စြမ္း မရွိေပ။ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေရးတြင္လည္း ထုိနည္းႏွင္ႏွင္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား အေနျဖင့္ မဲေပးမည့္ ျပည္သူမ်ားကုိ လြဲမွားေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ဆႏၵမဲေပးမည့္ ႏႈန္းကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားျခင္း ကုိ မည္သုိ႔မွ် လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။ သုိ႔ျဖစ္ပါေသာေၾကာင့္ မိမိတို႔ ေပးထားေသာ ႏုိင္ငံေရး ကတိကဝတ္မ်ား (Political Promises) ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ (Political Implementations) စသည္တုိ႔ကုိသာ တိက် ျပတ္သားစြာ လုပ္ေဆာင္ျခင္းသည္သာလွ်င္ ဆႏၵမဲ ေပးသူမ်ား၏ ယုံၾကည္မႈကုိ ရယူ တည္ေဆာက္ႏုိင္ေပလိမ့္မည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေရးတြင္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား အေနျဖင္႔ တိက် ျပတ္သားေသာ ႏုိင္ငံေရး မူဝါဒ (Strong Political Principles) ရွိရန္ လိုအပ္ေပသည္။ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေရးတြင္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကဲ႔သုိ႔ပင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရျခင္းမ်ား (Competitions) ရွိသျဖင့္ ၿပိဳင္ဘက္ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုမ်ား (Opposition Groups) မ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ (Political Works)၊ မူဝါဒ (Political Policies)၊ ၿပိဳင္ဘက္ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုမ်ား၏ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ရပ္တည္ခ်က္ (Opposition Groups' Political Voice) ကုိလည္း မ်က္ေျခမျပတ္ သင့္ေပ။ (၂) အစုိးရတြင္း ပါဝင္ ပတ္သက္သူမ်ား (Principal-Agent Relations) ဒီမုိကေရစီ အစုိးရတြင္ မူဝါဒဆုိင္ရာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား (Policy Decisions) ကုိ လႊတ္ေတာ္တြင္း အာဏာရ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား (Representative Agents) ကသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ အေၾကာင္းမွာ အာဏာရ အစုိးရအဖြဲ႕ကုိ ကုိယ္စားျပဳထားေသာ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားမွာ မဲဆႏၵနယ္ အသီးသီးမွ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ထားျခင္း ခံရသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင္႔ (Authority) ကုိလည္း အသီးသီး ရရွိထားသူမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ပင္။ သတိျပဳ စဥ္းစားေစလုိသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ႔သုိ႔ေသာ သက္တမ္းႏု ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ (A Young Democracy Country) အဖုိ႔ သက္တမ္းရင့္ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံမ်ား (Old Democracy Countries) ၏ စံခ်ိန္ စံႏႈန္းမ်ား (Democracy Standards) ႏွင္႔အမီ အခ်ိန္တုိအတြင္း ကုိက္ညီမႈ ရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ဆုိသည္မွာ မည္သုိ႔မွ် မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ သက္တမ္းရင့္ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံမ်ား၏ အေတြ႕အႀကဳံမ်ားကုိ သင္ခန္းစာယူၿပီး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲလွ်င္ အေကာင္းဆုံးေသာ အသီးအပြင္႔ (Democracy Benefits) ကုိ ရရွိ ဆုပ္ကုိင္ႏုိင္ လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္မိေပသည္။ သက္ဆုိင္ရာ အစုိးရအဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္အေနျဖင့္မူ ႏုိင္ငံေရး ပါဝါကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားႏုိင္ၿပီ ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ထုိသုိ႔ေသာ အားသာခ်က္ကုိ ငါတစ္ေကာ အသုံးခ်ခြင့္ (One-Sided Authority) ကုိေတာ့ မျပဳမူသင့္ေပ။ အေၾကာင္းမွာ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရ စနစ္သည္ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစနစ္ အသြင္သေဘာ ေဆာင္သျဖင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ အားႀကီးေပရာ ၿပိဳင္ဘက္မ်ား၏ အသံ (Competitors' Voice) ကုိလည္း လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္းငွာ မစြမ္းသာေပ။ ၿပိဳင္ဘက္သည္ ႏုိင္ငံေရး ဂုဏ္သိကၡာ ႀကီးမားသူ (High Political Profile) ျဖစ္လွ်င္ အစုိးရ၏ ေျခလွမ္းတစ္ခ်က္ အမွားသည္ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကုိ ႀကီးမားစြာ ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ အနည္းစု ျဖစ္ေသာ အတုိက္အခံ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၏ အသံကုိလည္း မ်က္ေျခမျပတ္ ေလ့လာရင္း လုိအပ္သလို ျပင္ဆင္ အသုံးခ် တတ္ဖုိ႔ လိုေပသည္။ အစုိးရအဖြဲ႕ အေနျဖင့္ အတုိက္အခံ အုပ္စုအေပၚ ျဖစ္ေစ၊ ဆႏၵမဲေပးသူမ်ား အေပၚ ျဖစ္ေစ၊ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာမ်ားကို ျဖစ္ေစ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းရာတြင္ စိတ္ခံစားခ်က္ မပါေသာ ႏုိင္ငံေရး (Politics without emotion) မ်ဳိးကုိသာ က်င္႔သုံး ေဆာင္ရြက္သင့္ေပသည္။ သုိ႔မွသာ ႏုိင္ငံေရး စံခ်ိန္ (Standards of Politics) ျပည့္မီ ေတာင့္တင္းသည့္ အစုိးရ တစ္ရပ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ခံရေပလိမ့္မည္။ (၃) ခ်ဳပ္ကုိင္ထားလိုျခင္း (Monopoly) ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ အစုိးရဟူသည္ သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ၏ လုပ္ငန္းစဥ္ အခ်ဳိ႕ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တစ္ဦးတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္ခြင့္ ရရွိသူပင္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင္႔ - ဆုိလုိသည္မွာ သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံ၏ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း အခ်ိဳ႕ကုိ ျဖစ္ေစ အာဏာရ အစုိးရသည္ တစ္ဦးတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္ လုပ္ပုိင္ခြင့္ ရရွိသူ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရစနစ္ ပုံစံတြင္မူ တစ္ဦးတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ရာ ေရရွည္တြင္ မည္သုိ႔မွ် မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ တိတိပပ ဆုိရလွ်င္ တရားစီရင္ေရးတြင္ ျဖစ္ေစ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ေကာ္ပုိေရးရွင္းမ်ားတြင္ ျဖစ္ေစ အစုိးရတစ္ရပ္ အေနျဖင့္ ခ်ဳပ္ကုိင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားလာ မည္ဆုိလွ်င္ ထုိႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရး သြင္ျပင္ လကၡဏာမွာ ေကာင္းေသာ အလားအလာ မရွိေခ်။ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရစနစ္သည္ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစနစ္ အသြင္ ေဆာင္သည္ဟု အႀကိမ္ႀကိမ္ တင္ျပထားၿပီး ျဖစ္ေပရာ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စနစ္တြင္ ေစ်းကြက္ တစ္ခုလုံးကုိ တစ္ဦးတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္ဖုိ႔ရာ အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာ ရရွိႏုိင္သကဲ့သုိ႔ ဒီမုိကေရစီစနစ္တြင္လည္း တစ္ဦးတည္းခ်ဳပ္ကုိင္ ထားလိုျခင္းမွာ အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာ တည္ရွိေနေပလိမ့္မည္။ (၄) ျပင္ပ ႐ုိက္ခတ္မႈမ်ား (Externalities) အစုိးရတစ္ရပ္ က်႐ႈံးရျခင္း အေျခခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားတြင္ ျပင္ပ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈမ်ား (Externalities) ကုိပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖုိ႔ လိုေပသည္။ အေၾကာင္းမွာ ႏုိင္ငံေရး ႐ႈခင္းဟူသည္ အေျပာက်ယ္ လွေပရာ ႐ႈေထာင့္ ေပါင္းစုံ၊ ရလဒ္ ေပါင္းစုံမွ ဝိုင္းဝန္း အေျဖရွာ သုံးသပ္ဖုိ႔ လုိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ျပင္ပ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ားဟု ဆုိရာတြင္ အစုိးရတစ္ရပ္ အေနျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ (Activity) တစ္ရပ္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အက်ဳိးအျမတ္ (Benefits) ႏွင္႔ စရိတ္စက (Costs) ကုိ တြက္ခ်က္ ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္ၿပီး ျပည္သူမ်ားအတြက္ အမွန္တကယ္ အက်ိဳးရွိ မရွိကုိလည္း ဆန္းစစ္ဖုိ႔ လိုေပသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ အစုိးရဘက္မွ လုပ္ေဆာင္မည့္ စီးပြားေရး စီမံခ်က္ တစ္ခုသည္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ အမွန္တကယ္ အက်ိဳးရွိေစျပီး ထုိစီးပြားေရး စီမံခ်က္ကုိ တုိးျမႇင္႔ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ ရရွိမည့္ အက်ိဳးအျမတ္ တန္ဖုိး (Marginal Values) မွာ ထုိစီမံခ်က္ ကုန္က်စရိတ္ (Marginal Costs) ထက္ ပုိမုိေနလွ်င္မူ ထုိစီးပြားေရး စီမံခ်က္ကုိ အစုိးရဘက္မွ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ပါက ျပည္သူအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ တုိးပြား ရရွိေစမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားကလည္း အစုိးရ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကုိ ေက်နပ္ လက္ခံၾကေပလိမ့္ မည္။ သုိ႔မဟုတ္ပါက ျပည္သူမ်ား၏ အစုိးရအေပၚ တုံ႔ျပန္မႈသည္ တစ္မ်ဳိးတစ္ဖုံ ေျပာင္းလဲသြားႏုိင္ေပ သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရစနစ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခါစတြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ ဧရာဝတီ ျမစ္ဆုံ စီမံခ်က္မ်ဳိးသည္လည္း ဒီမုိကေရစီ အခ်ိဳးအေကြ႕တြင္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ႀကဳံေတြ႕ ခဲ႔ရေသာ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အက်ပ္အတည္းမ်ားမွ တစ္ခုပင္ ျဖစ္ေပသည္။ အစုိးရဘက္မွ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းမႈ နည္းလမ္း လြဲေခ်ာ္ပါက အတိမ္းအေစာင္း မခံေသာ ႏုိင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္း အခ်ဳိးအေကြ႕ မျဖစ္ေပၚႏုိင္ဟု မည္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် အာမခံႏုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။ William A.Niskanen ကပင္ အစုိးရတစ္ရပ္ က်႐ႈံးရျခင္း၏ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားကုိ ေလ့လာ သုံးသပ္ရာတြင္ စီးပြားေရး ပညာရပ္ (Economic Studies) ႏွင့္ မဲေရြးခ်ယ္မႈ စနစ္ (Voting Studies) တုိ႔ဘက္မွလည္း သုံးသပ္ တင္ျပထားေပသည္။ စီးပြားေရး ပညာရပ္ ႐ႈေထာင့္မွ ၾကည့္ေသာ္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရတုိ႔ မည္သည္ အစုိးရ အသုံးစရိတ္ အဆမတန္ ႀကီးမားတတ္ေၾကာင္း သုံးသပ္ထား ၿပီး၊ အစုိးရ၏ အသုံးစရိတ္ ျမင့္တက္မႈ (An Increase in Government's Budget) သည္ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈႏႈန္း (Economic Growth) ကုိ က်ဆင္းေစသည္ဟု ေထာက္ျပထားေပသည္။ သုိ႔ေသာ္ သက္တမ္းရင့္ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံ ျဖစ္သည့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသည္ပင္ အစုိးရ၏ အသုံးစရိတ္ (Government's Expenditures) သည္ ႏွစ္စဥ္လိုပင္ ျမင္႔တက္လ်က္ ရွိေၾကာင္းႏွင့္ အစုိးရ၏ အသုံးစရိတ္မွ ရရွိသည့္ အက်ိဳးအျမတ္တုိ႔သည္လည္း အစုိးရ အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းရွိ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားသာ ခံစား ရရွိမႈမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ေတြးဆ ေထာက္ျပထားေပသည္။ ဆုိလုိသည္မွာ ႏုိင္ငံေရး စံခ်ိန္ကုိ တုိင္းတာရာတြင္ စီးပြားေရး ႐ႈေထာင့္ တစ္ခုတည္းမွ တုိင္းတာမႈမ်ိဳး မျဖစ္သင္႔ေၾကာင္းႏွင့္ ျပည္တြင္း ထုတ္ကုန္ တန္ဖုိး (GDP- Gross Domestic Product) ၏ ရာခုိင္ႏႈန္း မည္မွ်ကုိ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး အေျခအေနအလိုက္ အသုံးျပဳသင့္ေၾကာင္းကုိ ေဝဖန္ ေထာက္ျပထားေပသည္။ ဒုတိယအခ်က္ အေနျဖင့္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရတုိင္းတြင္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရသည့္ အခ်က္မွာ မဲဆြယ္ စရိတ္ (Voting Costs) ပင္ျဖစ္သည္။ မဲဆြယ္စရိတ္ ျမင့္တက္မႈ သည္ အစုိးရ တစ္ရပ္အေပၚ ဂယက္ ႐ုိက္ခတ္ႏုိင္ေၾကာင္း သုံးသပ္ျပထားျပန္ေပသည္။ သုိ႔ျဖစ္ပါေသာ ေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရတုိင္းသည္ မဲဆြယ္စရိတ္မွာ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရွိသင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပ ထားေပသည္။ သက္တမ္းရင့္ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ပင္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၏ မဲဆြယ္ စရိတ္ကုိ အကန္႔အသတ္ျဖင္႔သာ ခြင္႔ျပဳထားေပရာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း မဲဆြယ္ စရိတ္ကုိ ကန္႔သတ္ထားျခင္းမွာ လက္မခံႏုိင္စရာ၊ အံ႔ၾသ ကန္႔ကြက္စရာေတာ႔ မဟုတ္ေပ။ မဲဆြယ္စရိတ္ အလြန္အကြၽံ ျမင့္တက္ျခင္းသည္ အစုိးရ တစ္ရပ္၏ က်႐ႈံးမႈ လမ္းေၾကာင္းမ်ားတြင္ တစ္ခု အပါအဝင္ ျဖစ္ေၾကာင္းကုိလည္း ေထာက္ျပ ေဝဖန္ထားေပသည္။ နိဂုံးခ်ဳပ္ ဆုိရေသာ္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ က်င့္သုံးေသာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံတြင္ အစုိးရ တစ္ရပ္သည္ က်႐ႈံးမည္ စုိးေသာေၾကာင့္ နည္းလမ္းေပါင္းစုံျဖင္႔ ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ျခင္မွာ မွန္ကန္ သင့္ေလ်ာ္မႈ မရွိေပ။ မွန္ကန္ သင့္ေလ်ာ္သည့္ ႏုိင္ငံေရး လမ္းစဥ္မ်ား၊ မူဝါဒမ်ား၊ ကတိကဝတ္မ်ားအတုိင္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္မႈမ်ား၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားႏွင့္ ျပည္သူ႔အက်ိဳး ေရွး႐ႈမႈမ်ား စသည္တုိ႔သည္သာလွ်င္ အစုိးရႏွင့္ ျပည္သူတုိ႔အၾကား ယုံၾကည္မႈ တံတားကုိ အျပန္အလွန္ ေပါင္းကူး တည္ေဆာက္ႏုိင္ေပလိမ့္မည္။ က်႐ႈံးမည္ စုိးေသာေၾကာင့္ အလိုက္ လြဲေလ၊ ျပည္သူမ်ား၏ ယုံၾကည္ ကုိးစားမႈအား ေလ်ာ့က်ေလ ျဖစ္မည္ကုိလည္း သတိျပဳသင့္ေပသည္။ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈ အားႀကီးေသာ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေရး စနစ္တြင္ ၿပိဳင္ဘက္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီသည္လည္း ရပ္တန္႔ေနမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အတိမ္းအေစာင္းကုိ လက္ေရွာင္ေနမည္ မဟုတ္ေၾကာင္းကုိလည္း အစုိးရတစ္ရပ္ အေနျဖင့္ သတိျပဳသင့္ေပသည္။ စစ္အစုိးရ စနစ္မွ ဒီမုိကေရစီ အရပ္ဘက္ အစုိးရ စနစ္အသြင္သုိ႔ ႐ုတ္ခ်ည္းဆုိသလုိ ေျပာင္းလဲလာေသာ ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္းတြင္ အျခား ေမွ်ာ္လင့္ မထားေသာ အတားအဆီးမ်ားႏွင့္ ျဖစ္ရပ္မ်ား (Unexpected Disturbances and Events) မ်ားကုိလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖုိ႔ လိုေပသည္။ ႏုိင္ငံေရးဟူသည္ ေရရွည္ လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ရပ္ ျဖစ္ေပရာ လတ္တေလာ အျဖစ္အပ်က္ တစ္ခုတည္းအေပၚ မူတည္ၿပီး သုံးသပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ေဝဖန္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္႐ုံမွ်ျဖင္႔ ရလဒ္ မွန္ကန္မႈ ရာႏႈန္းျပည့္ ရရွိႏုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။ လွ်ံဇြဲကုိ (စီးပြားေရးတကၠသုိလ္) Ref: Reflections of a Political Economist by William A.Niskanen (2008)
Credit To The Voice Weekly