ျပည္သူဝန္းရံသည့္ တရားစီရင္ေရးသို႔

(ျဖဴး-တင့္ေအာင္)

ျပည္သူအခ်င္းခ်င္း ေလာဘ ေဒါသ မာန္မာန ေမာဟ တရားမ်ား ဖံုးလႊမ္းေန ၾကရာမွ သဂၤဟတရား ေလးပါးကို ပစ္ပယ္၍ ထားသျဖင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ထိေတြ႕ ဆက္ဆံရာတြင္ မေက်နပ္မႈမ်ား၊ လွည့္စားမႈမ်ား၊ တင္စီးမႈမ်ား၊ ကတိတရား ပ်က္ျပားလာျခင္းမ်ားမွတဆင့္ အမုန္းတရားမ်ား ေပၚေပါက္ လာၿပီး တရားတေပါင္မ်ား ျဖစ္လာၾကပါသည္။

လူ၏ မူလဘူတ သေဘာအရ အတၱသမား ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ မွန္သည္ျဖစ္ေစ၊ မမွန္သည္ျဖစ္ေစ၊ တရားသည္ျဖစ္ေစ၊ မတရားသည္ျဖစ္ေစ မိမိဘက္က အႏိုင္လိုၾကသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ႏိုင္ပါလ်က္ႏွင့္ပင္ မေက်နပ္ႏိုင္ ဘဲ ရွိတတ္ၾကပါသည္။ တစ္ဖက္ကို အျပစ္ေပးတာ နည္းသည္ဟူ၍ အတၱ လြန္ကဲလာၾကေသာအခါ လိုက္ဖက္သည့္ အျပင္အဆင္မ်ားျဖစ္သည့္ ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ား၊ ပံ့ပိုးရမႈမ်ား၊ အမ်ဳိးမ်ဳိး အေထြေထြ ျပဳၾကရသျဖင့္ ပင္ပန္း ဆင္းရဲမႈ ႀကံဳၾကရပါသည္။

မိမိတို႔ဘက္က ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား အစြမ္းကုန္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္သည့္ အေျခအေနႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရသည့္အခါ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ျပစ္တင္ ေဝဖန္မႈမ်ား ျပဳလာၾကပါသည္။ ပထမဦးစြာ ညႊန္းဆိုသူမွာ ေရွ႕ေန ညံ့လို႔၊ ဒုတိယ ညႊန္းဆိုသူမွာ တရားသူႀကီး ဘက္ လိုက္လို႔ တတိယ ညႊန္းဆိုသည္မွာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ မေကာင္းလို႔ဟု သတၱဳခ်တတ္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုး တရားေရးမ႑ိဳင္ကို မယံုမၾကည္ ျဖစ္ လာသည္အထိ ရွိလာၾကပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ သတင္း မီဒီယာမ်ားကပါ တရားေရးမ႑ိဳင္ မႀကံ႕ခိုင္သေရြ႕၊ တရားဥပေဒ မစိုးမိုးသေရြ႕ တိုင္းျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္း တည္ၿငိမ္မႈ မရွိဘဲ စီးပြားေရးကအစ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ မရွိႏိုင္ဟု တရားစီရင္ေရး က႑ ကို လက္ညႇိဳးထိုး ဝိုင္းဝန္း ေဝဖန္ေနၾကပါသည္။

တရားစီရင္ေရး အသိုင္းအဝန္းတြင္ အမႈသည္မ်ား၊ သက္ေသမ်ား၊ ရဲဝန္ထမ္း၊ ဥပေဒ ဝန္ထမ္း၊ ေရွ႕ေနမ်ား၊ တရားသူႀကီးမ်ား ရွိေနၾကပါသည္။ အခ်ဳပ္ဆိုရပါလွ်င္ အဆံုးအျဖတ္ ေပးရသည့္ တရားသူႀကီး အခရာ ျဖစ္ ပါသည္။ တရားသူႀကီးကလည္း တရားခြင္တြင္ ေပၚေပါက္သည့္ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေၾကာင္းခ်င္းရာမ်ားေပၚတြင္သာ စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္ ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

တရားသူႀကီးတစ္ဦး၏ စီရင္ခ်က္သည္ လံုးဝဥႆံု မွန္သည္ဟု မဆိုသာပါ။ ဆံုးျဖတ္ စီရင္သည့္ တရားသူႀကီး၏ ျဖတ္သန္းလာရသည့္ တရားစီရင္ေရး နယ္ပယ္၏ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား၊ သင္ၾကား တတ္ေျမာက္လာရသည့္ ဥပေဒ ပညာမ်ားျဖင့္ ေပၚေပါက္လာသည့္ အေၾကာင္းခ်င္းရာမ်ားအေပၚ စိစစ္ ေဝဖန္ တိုင္းဆ၍ ဆံုးျဖတ္ေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။

သို႔ျဖစ္၍လည္း အယူခံ တရား႐ံုးမ်ား ရွိေနၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အယူခံ တရား႐ံုးအေနျဖင့္ မူလအမႈအား ျပန္လည္ ေတြ႕ဆံု စစ္ေဆးျခင္း မဟုတ္ ပါဘဲ မူလ႐ံုး၏ အမႈတြဲကိုသာ ေခၚယူ၍ ႏွစ္ဖက္ ေရွ႕ေနမ်ား ၏ ေလွ်ာက္လႊဲခ်က္အေပၚ ေအာက္႐ံုး၏ ဆံုးျဖတ္ စီရင္ခ်က္အတိုင္း အတည္ျပဳျခင္း၊ ေအာက္႐ံုး၏ စီရင္ခ်က္ကုိ ပယ္ျခင္း၊ အမိန္႔အသစ္ ထပ္မံ ခ်ျခင္းမ်ားသာ ျပဳလုပ္ပါသည္။ အဆင့္ဆင့္ေသာ တရား႐ံုးမ်ားတြင္ ခ႐ိုင္၊ တိုင္းေဒသႀကီး၊ ဗဟို တရား႐ံုးမ်ားအျပင္ တစ္ဦးထိုင္၊ ႏွစ္ဦးထိုင္၊ သံုးဦးထိုင္ တရား႐ံုးမ်ားႏွင့္ စာခြၽန္လႊာ တရား႐ံုးမ်ားပင္ ရွိေနၾကသည္ကို ေတြ႕ရပါ သည္။

ဗဟို တရား႐ံုးတြင္ တစ္ဦးထိုင္၊ ႏွစ္ဦးထိုင္၊ သံုးဦးထိုင္ တရားစီရင္ေရး႐ံုးမ်ား ရွိေနသည္မွာ အထင္ကရ ျဖစ္ပါသည္။ ဤသည့္ အစီအစဥ္ကို ေရးဆြဲ ခ်မွတ္ ခဲ့သည္မွာ တရားစီရင္ေရးတြင္ အမွန္ကန္ဆံုး ျဖစ္ေအာင္ စီစဥ္ ခ်မွတ္ ခဲ့သည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။ တရားစီရင္သည့္ ေနရာတြင္ သံုးဦးထိုင္ စနစ္ သည္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္၍ လူသံုးဦး ေခါင္း သံုးေခါင္းျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ျခင္းသည္ ပိုမိုခိုင္မာ မွန္ကန္သည္ဟု ယူဆေသာေၾကာင့္သာ တရားသူႀကီး သံုးဦးထိုင္ စနစ္ကို ဖန္တီး တည္ေဆာက္ခဲ့သည္ဟု ယူဆ ရပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အစိုးရ အသိအမွတ္ျပဳ အတန္းပညာ တတ္သူမ်ားက နည္းပါးပါသည္။ အတန္းပညာ တတ္သူမ်ားက သဘာဝအားျဖင့္ အသိအျမင္ ခ်မ္းသာ၍ အတန္းပညာ နိမ့္သူမ်ားက အသိအျမင္ ဆင္းရဲၾက ပါသည္။ အသိ ဆင္းရဲသူက မ်ားျပားသျဖင့္ အသိ ခ်မ္းသာသူမ်ား က ေလာကႀကီး လွပ သာယာ ေအးခ်မ္း အဆင္ေျပေအာင္ ေဆာင္ ရြက္ေပးႏိုင္ရမည္ဟု ယူဆပါသည္။ ျပည္သူေတြရွိလို႔ အစိုးရလည္း ရွိရပါ သည္။ ျပည္သူတို႔ရဲ႕ ႐ုပ္ဝတၳဳမ်ား ဆင္းရဲမႈ၊ ျပည္သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ က်ဆင္း၍ ျပည္သူတိုင္း စီးပြားေရး မေျပလည္မႈမ်ား ကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးႏိုင္ေအာင္ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္းကလည္း တစ္စိုက္ မတ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။

ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲျဖစ္သည့္ သမၼတႀကီးကလည္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၅ ရက္ေန႔က ပါတီစံုမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရာတြင္ ျပည္သူကို ဗဟိုျပဳသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ကို ေျပာင္းလဲ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ႀကိဳးစားေနေၾကာင္းႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဘက္က ခ်ဳိ႕ယြင္း အားနည္းခ်က္ရွိပါက အေထာက္ အထား ျပည့္ျပည့္စံုစံုႏွင့္ တင္ျပပါက အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ေဆာင္ ရြက္ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ၾကားခဲ့ပါသည္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက ပိုမို ေကာင္းမြန္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြၿပီး စနစ္ေျပာင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရန္ ႀကိဳး စားေနေၾကာင္း ျပည္သူေတြ သိသင့္သေလာက္ သိေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ ျပည္သူထဲက ထြက္ေပၚေနသည့္ တရားေရးမ႑ိဳင္ႏွင့္ ပတ္ သက္ေသာ ျပည္သူ႔အသံမ်ား ထြက္ေနပါသည္။ တရား႐ံုးမ်ားတြင္ အာမခံေပးျခင္း ကိစၥမ်ားမွစ၍ တရားစီရင္ေရး ကိစၥမ်ားတြင္ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း အခ်ဳိ႕ အမႈစစ္ေဆးၿပီးေသာ္လည္း အမိန္႔မခ် ဘဲ အခ်ိန္ဆြဲေနသည့္ ကိစၥမ်ား၊ အခ်ဳိ႕ ေလာင္းကစား အမႈမ်ားတြင္ အာမခံေပးထားၿပီး အမႈအား ဆက္ စစ္ေဆးျခင္းမျပဳဘဲ အခ်ိန္ဆြဲထားျခင္း မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္သူ႔ အသံမ်ား ထြက္ေနပါသည္။

ခက္မ သံုးျဖာတြင္ ပါဝင္သည့္ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္ ႀကံ႕ခိုင္ပါမွ တရား ဥပေဒ စိုးမိုးမႈ ရွိပါမွ ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈရွိမည္ဟု သတင္း မီဒီယာႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာကပါ ေရးသား ေဖာ္ျပေနပါက တရားစီရင္ေရးပံုစံ တစ္ခုခုသို႔ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးစားရမည့္ တာဝန္သည္ သက္ဆိုင္သူ အႀကီးအကဲမ်ားတြင္ တာဝန္ရွိလာ ပါသည္။

အႀကံျပဳလိုပါသည္။ မူလစတင္ စစ္ေဆး စီရင္ေသာ တရားခြင္မ်ားတြင္ တစ္ဦးထိုင္အစား သံုးဦးထိုင္ စနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲ စစ္ေဆး စီရင္ပါရန္ႏွင့္ ထိုသံုးဦးထိုင္စနစ္ ေျပာင္းရန္အတြက္ မူႏွင့္ စနစ္ ခ်မွတ္ေပးပါရန္ လိုမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႔ စနစ္ ေျပာင္းလဲ စစ္ေဆးပါက-

၁။ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူ ပါးလ်ားသြားမည္။

၂။ တစ္ဦးတည္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ထက္ သံုးဦး ဆံုးျဖတ္ခ်က္က ပိုမို ခိုင္မာ လာမည္။

၃။ အေၾကာင္းခ်င္းရာအေပၚ မွန္ကန္မႈ ရွိလာမည္။

၄။ အမႈမ်ား အျမန္ ၿပီးျပတ္မႈ ရွိလာမည္။

၅။ ျပည္သူ ယံုၾကည္မႈ ရွိလာမည္။

စသည့္ အက်ဳိးတရားမ်ား ရရွိလာမည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းမိပါသည္။ ျပည္သူမ်ား ဝန္းရံေသာ တရားစီရင္ေရး၊ မ.ဆ.လ လက္ထက္က ေပၚေပါက္ခဲ့ဖူးပါသည္။ သို႔ေသာ္ တရားသူႀကီးကိုယ္တိုင္ မပါဝင္ရဘဲ တရားလို၊ တရားခံ၊ သက္ေသ မ်ား၏ ထြက္ခ်က္မ်ားကို တရားသူႀကီး (တရားေရး အၾကံေပး) က ဥပေဒႏွင့္ ညီသည့္ အခ်က္အလက္မ်ား၊ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ မ်ားကို ေထာက္ျပသည့္အေပၚ တရားသူႀကီး၊ ဥကၠ႒ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္ ႏွစ္ဦးက စုေပါင္း တိုင္ပင္၍ စီရင္ခ်က္ ေရးသား အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့ၾက ပါသည္။

မ.ဆ.လ လက္ထက္က ေပၚေပါက္ခဲ့သည့္ သံုးဦးထိုင္ တရားစီရင္ေရး လက္ထက္တြင္ ႀကီးမားသည့္ တရားစီရင္ေရး ခ်ဳိ႕ယြင္း အားနည္းခ်က္မ်ား မရွိခဲ့ပါ။ အခ်ဳိ႕ တရားစီရင္ေရး႐ံုးတြင္ အားနည္း လြဲမွားမႈ ရွိခဲ့ပါသည္။ မည္သည့္ ဥပေဒက မည္သို႔ဆိုေစဟု ဆိုၿပီး တဇြတ္ထိုး စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္ ခဲ့သည္ကို ၾကားရဖူးပါသည္။ သို႔ေသာ္ အထက္ အယူခံ႐ံုး အဆင့္ဆင့္ ရွိျခင္းက အမွန္ကို တည့္မတ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

ျပည္သူမ်ား ဝန္းရံသည့္ သံုးဦးထိုင္ စနစ္ ေဖာ္ေဆာင္ပါက တရားသူႀကီး ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ၿပီး အက်င့္စ႐ိုက္ ေကာင္း၍ အၿငိမ္းစား ၆၅ ႏွစ္ေအာက္၊ ပညာအဆင့္ရွိ ျပည္သူမ်ား ဝန္းရံ ေဖာ္ေဆာင္ပါက ေအာင္ျမင္မည္ဟု ယူဆ ပါသည္။

ေခါက္႐ိုး က်ဳိးေနသည့္ ျပည္သူမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ေနသည့္ အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုကို လြယ္လြယ္ႏွင့္ေတာ့ ေျပာင္း၍ မရပါ။ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါသည္။ အေျခခံဥပေဒကိုပင္ ျပင္ဆင္ရမည့္ အေနအထားရွိေနပါေၾကာင္း တင္ျပ ရပါသည္။
Credit To The Voice Weekly