သမိုင္းထဲက ဥတၱရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပယုဂ္

(မင္းထက္စံ)

ကားလမ္းမႀကီးဟု ဆိုေသာ္လည္း ကားတစ္စီးမွ် သြား၍မရ။ ျဖဴနီျပာဝါ မီးေရာင္စုံမ်ား လင္းထိန္လ်က္ ေခတ္ေပၚ ေတးဂီတသံမ်ားလည္း ဆူညံေနသည္။ ဧကမ်ားစြာ က်ယ္ဝန္းေသာ ရင္ျပင္ႀကီးတြင္ မေရတြက္ႏိုင္ေသာ လူအုပ္ႀကီးျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနၿပီး ေျခတစ္လွမ္း လွမ္းရန္ပင္ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲ သည္အထိ စည္ကားလ်က္ ရွိသည္။

ထိုျမင္ကြင္းက လြန္ခဲ့သည့္ ေလးႏွစ္ခန္႔ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က က်င္းပခဲ့ေသာ (၆၁) ႏွစ္ေျမာက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ မေနာပြဲေတာ္ ျမင္ကြင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိအေျခအေနမွာမူ ယင္းျမင္ကြင္းႏွင့္ ကြာျခားေနသည္။

ေတာင္ေပၚၿမဳိ႕ဟု ဆိုေသာ္လည္း အေအးဓာတ္မရွိဘဲ အပူခ်ိန္ျမင့္မားေနေသာ ျမစ္ႀကီးနားၿမဳိ႕တြင္ အထင္ကရျဖစ္ေသာ မေနာကြင္းသည္ တိတ္ဆိတ္လ်က္ မေနာတိုင္မ်ားသာ အထီးက်န္ဆန္လ်က္ ရွိသည္။ မေနာကြင္းသို႔ ေရာက္ရွိခ်ိန္ကား မြန္းလြဲ ၁ နာရီ။ ေတာ္ေတာ္ပူသည္။

မေနာပြဲကို တပ္မေတာ္ႏွင့္ ေကအိုင္ေအတို႔၏ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ က်င္းပႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့ေပ။ မေနာတိုင္မ်ား၊ မေနာတိုက္ကြက္ပံုစံ (ဒီဇိုင္း) မ်ား၊ မေနာစည္ေတာ္၊ မေနာေမွ်ာ္စင္တို႔က မေနာအကမ်ားကို ေမွ်ာ္ေလသေလာဟုပင္ ထင္မွတ္ရသည္။

မေနာဟူသည္မွာ ယခင္က နတ္ကိုးကြယ္သူတို႔အဖို႔ မဒိုင္နတ္ကို ပူေဇာ္ပသေသာ နတ္ပြဲႀကီးျဖစ္ၿပီး ကခ်င္လူမ်ဳိးတို႔ ဘိုးေဘးဘီဘင္လက္ထက္က အစျပဳ၍ ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီး၊ စၾကဝဠာ တစ္ခုလုံးကို ဖန္ဆင္းကာ အရာခပ္သိမ္းတို႔ကို ထိန္းေက်ာင္းေပးေသာ ဖန္ဆင္းရွင္တစ္ပါး ရွိသည္ကို ယုံၾကည္ၾကသည္။

ဥစၥာပစၥည္း တိုးပြားေစရန္၊ ဆန္ေရစပါး ေပါမ်ားရန္၊ ေရာဂါဘယ ကင္းေဝး၍ က်န္းမာေစေၾကာင္း ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းရန္ မဒိုင္နတ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပူေဇာ္ပသခဲ့ၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း တိုးတက္ေျပာင္းလဲကာ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအယူအဆမ်ားေၾကာင့္ မဒိုင္နတ္ကို ပူေဇာ္ပသသည့္ ပြဲမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ပြဲေတာ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ က်င္းပလာၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဖိ႐ိုးဖလာ နတ္ကိုးကြယ္သူမ်ားက မဒိုင္နတ္ ပူေဇာ္ပသ၍ ကျပေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။

မေနာအမ်ဳိးအစား အဓိကငါးမ်ဳိးသတ္မွတ္ထားရာ ယင္းတို႔မွာ ၁။ ဆြတ္မေနာ (ဥစၥာစီးပြား တိုးပြား ႂကြယ္ဝခ်ိန္တြင္ အမ်ားလူထု မိတ္ေဆြ သဂၤဟတို႔ကို ေပးကမ္းစြန္႔ႀကဲ လွဴတန္းသည့္ မေနာပြဲ)၊ ၂။ ဂ်ဴမေနာ (ျပင္းထန္စြာ နာမက်န္းေသာအခါ၊ သက္ႀကီး႐ြယ္အိုမ်ား အသုဘ အခမ္းအနား ၿပီးစီးခ်ိန္၊ သားသမီး မထြန္းကားသည့္အခါ သားသမီးရေစရန္ ဆုေတာင္းသည့္ မေနာပြဲ)၊ ၃။ ပဒန္မေနာ (စစ္တိုက္၍ ေအာင္ျမင္လာၾကေသာအခါ ေအာင္ပြဲခံသည့္ မေနာပြဲ)၊ ၄။ ကြမ္ရန္ မေနာ (ပဒိုင္နတ္ကို ကိုးကြယ္သည့္ မိသားစု၊ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုမွ နယ္ေျမသစ္ထူေထာင္ရန္ သို႔မဟုတ္ သီးျခား အိုးအိမ္သစ္ တည္ေဆာက္ရန္ က်င္းပေသာ မေနာပြဲ)၊ ၄။ ရွဒစ္ မေနာပြဲ (နယ္ေျမသစ္ ထူေထာင္ၿပီး၍ မိဘမ်ား ေနထိုင္ရာ ပင္ေဒသ အူမားဂါးမွ မဒိုင္နတ္ႏွင့္ ရွဒစ္တို႔ကို ေဝျခမ္းပင့္ေဆာင္လာေသာအခ်ိန္ မဒိုင္နတ္ကို ေနရာျပျခင္း သို႔မဟုတ္ နယ္ေျမသစ္ရွိ မေကာင္းဆိုးဝါးမ်ားကို ဖယ္ရွားျခင္း) စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး က်င္းပခဲ့သည့္ဟု မေနာပြဲသမိုင္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

အထက္ပါ မေနာငါးမ်ဳိးအျပင္ အျခားမေနာပြဲမ်ားကိုလည္း က်င္းပသည္မွာ ထိန္ရမ္းမေနာ (ညီအစ္ကို အခ်င္းခ်င္းျဖစ္ေစ၊ သမက္ျဖစ္ေစ၊ ေယာကၡမမ်ဳိးတို႔ႏွင့္ျဖစ္ေစ ရန္လိုမႈ၊ မေက်နပ္မႈမ်ား ရွိေနခ်ိန္တြင္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး သံသယ ကင္းရွင္းေစေၾကာင္း ျပန္လည္ ေစ့စပ္ေက်ေအးေစရန္ က်င္းပသည့္ မေနာပြဲ)၊ နိန္ထန္မေနာ (စစ္ထြက္ခါနီးအခ်ိန္တြင္ ဓား၊ လွံ၊ ေသနတ္စေသာ စစ္လက္နက္မ်ား ကိုင္ေဆာင္၍ ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္တက္ႂကြေစရန္ ကခုန္ၾကသည့္ မေနာပြဲအျပင္ စစ္သည္အင္အား စုေဆာင္းသည့္ မေနာပြဲဟုလည္း ေခၚဆိုၾကသည္။)၊ ထိန္ထန္မေနာ (မေနာရွင္တို႔က ခါတိုင္းပုံမွန္ က်င္းပေနေသာ မေနာပြဲ ရက္ထက္ ႏွစ္ဆပိုၾကာေအာင္ က်င္းပေသာ မေနာပြဲ)တို႔ကိုလည္း က်င္းပခဲ့ၾကသည္ဟု သမိုင္းစာအုပ္မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ျမစ္ႀကီးနားၿမဳိ႕ စီတာပူမေနာကြင္း အလယ္တြင္ တည္ရွိေနေသာ မေနာတိုင္မ်ားထဲမွ အလယ္ဗဟို တိုင္ႏွစ္တိုင္မွာ အမတိုင္မွာ ျဖစ္၍ (Dung Yi) ျဖစ္၍ ယင္းတိုင္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ကာ ေဘးတစ္ဖက္ တစ္ခ်က္စီတြင္ စိုက္ထူထားေသာ တိုင္ႏွစ္တိုင္မွာ အဖိုတိုင္မ်ား (Dung La) ျဖစ္ၿပီး တျခားတိုင္အတိုတို႔ကို ဒုံႏြယ္ (Dung Noi) ဟု ေခၚဆိုေၾကာင္း ေဒသခံတစ္ဦးက ပူျပင္းေသာ ေနေရာင္ေအာက္ရွိ မေနာတိုင္မ်ားကို လက္ညႇဳိးထိုးျပကာ ရွင္းျပေပးသည္။

မေနာတိုင္မ်ားကို ေအာက္ေျခတြင္ ကန္႔လန္ျဖတ္ထားေသာ တိုင္မ်ားကို ဒုံၿဗဲ (Dung Bye) သို႔မဟုတ္ ဒုံေတာ္ (Dung Tawn) ဟု ေခၚၿပီး ေအာက္တြင္ ေအာက္ခ်င္းငွက္ ဦးေခါင္းႏွင့္ အၿမီးကို ထြင္းလုပ္ ထားသည္မွာ ငွက္မ်ားေညာင္သီးစား၍ မေနာပြဲ က်င္းပခဲ့စဥ္က ေအာက္ခ်င္းငွက္သည္ မေနာရွင္အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း သူကေျပာျပသည္။

ယင္းမေနာတိုင္မ်ားမွာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္အေစာပိုင္း ကာလက သစ္သားတိုင္မ်ားျဖစ္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္အိုတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ၿပီးသည့္ ကာလတြင္ အဆိုပါမေနာတိုင္မ်ားကို ကြန္ကရစ္တိုင္မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့သည့္အျပင္ မဂြၽယ္ခန္းမတို႔ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
မေနာကြင္း အေနာက္ဘက္တြင္မူ ယခင္က ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည့္ စားေသာက္ဆိုင္ေဟာင္းမ်ား ရွိေနၿပီး ေျခာက္ကပ္လ်က္…

မေနာကြင္း၏ေဘးရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မဂြၽယ္ခန္းမအနီးတြင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား လုံၿခံဳေရးယူထားသည္။ ယင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားမွာ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ အစိုးရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္း ေကာ္မတီႏွင့္ ေကအိုင္အိုတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မတိုင္မီတြင္ ေရာက္ရွိေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟုလည္း ေဒသခံမ်ား၏ အဆိုအရ သိရသည္။

ယင္းမေနာကြင္းသည္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္က ဂ်ပန္တို႔ကို ေအာင္ျမင္စြာ တိုက္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ပဒန္မေနာပြဲအျဖစ္ စတင္က်င္းပခဲ့ၿပီး ျပည္မမွ ဗမာကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ တက္ေရာက္ အားေပးခဲ့သည့္အတြက္ ကခ်င္ဗမာ ခ်စ္ၿမဲေစခဲ့သည္ဟု သမိုင္းမ်ားက ဆိုခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့ၿပီးေနာက္ ေျခာက္ရက္အၾကာ ၁၉၄၈ ဇန္နဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကခ်င္ ျပည္နယ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး မေနာပြဲအျဖစ္ က်င္းပခဲ့ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံး ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ စဝ္ေရႊသိုက္ တက္ေရာက္ခဲ့သည့္အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးဘဦး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္တို႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

၁၉၆၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ မက်င္းပႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကို ျပည္လံုးကြၽတ္ ဆႏၵခံယူသည့္အေနျဖင့္ ျပန္လည္ က်င္းပခဲ့သည့္အျပင္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အထိမ္းအမွတ္အေနျဖင့္ ျပန္လည္ က်င္းပခဲ့သည္။သို႔ေသာ္ မေနာပြဲ မက်င္းပႏိုင္သည္မွာ သုံးႏွစ္ရွိၿပီ ျဖစ္သည္။

မေနာကြင္းအနီးတြင္ ေနထိုင္သူ ၂၄ႏွစ္အ႐ြယ္ လီဆူးတိုင္းရင္းသူတစ္ဦးက“အရင္က မေနာပြဲမွာ ေပ်ာ္ခဲ့တာေတြကို သတိရတယ္” ဟု ေျပာျပသည္။

အစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္အိုတို႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရန္ Technical Team အဖြဲ႕ ႐ုံးဖြင့္ပြဲကို ဇူလိုင္ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ေကအိုင္အို အႀကီးအကဲေဟာင္းတစ္ဦးက “ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ အဆင္ေျပရင္ မေနာပြဲလည္း ျပန္ျဖစ္လာမွာပါ” ဟု မွတ္ခ်က္ေပးသည္။

ေကအိုင္အို Technical Team ႐ုံးေရွ႕ရွိ မေနာကြင္းဝင္ေပါက္တြင္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကို တိုက္ ထုတ္ခဲ့ကာ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကဳိးပမ္းခဲ့သည့္ ကခ်င္လူမ်ဳိးေခါင္ေဆာင္ ဖုန္ကန္ဒူဝါႏွင့္ ဗိုလ္ဖိုးေစာတို႔၏ ႐ုပ္တုမ်ားက အသက္ဝင္ေနၿပီး ကခ်င္မေနာတိုင္မ်ားႏွင့္ ဆင္စြယ္ပုံသဏၭာန္ အလွဆင္ထားသည္မွာ ဗိသုကာ ေျမာက္လွသည္။

သစ္ပင္တို႔ ညီညာစြာ စိုက္ထားၿပီး စိမ္းစိုေသာ ျမက္ခင္းမ်ားအလယ္ ေျဖာင့္ျဖဴးေနေသာ လမ္းမထိပ္ တြင္ မေနာတိုင္မ်ားသည္ ထိပ္တြင္ အလံတလြင့္လြင့္ ျဖစ္ေနသည္။ မေနာတိုင္ပတ္လည္တြင္ ကခုန္သူ၊ စည္ေတာ္တီးသူမရွိ။

မေနာကရာတြင္ ဂြမ္ဒု႐ုေခၚ ႀကိမ္ျဖင့္ရက္လုပ္ထားေသာ ဦးထုပ္ကိုေဆာင္းလ်က္ နဂါး႐ုပ္ပါေသာ ဝတ္စုံမ်ား ဝတ္ဆင္ထားၾကေသာ ဓားကိုင္ေဆာင္သူတစ္ဦးႏွင့္ သစ္႐ြက္ျဖင့္ ထုပ္ထားေသာ သုံးေျမႇာင့္ပုံ သစ္သားေခ်ာင္းကို ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ မေနာအက ဦးေဆာင္သူႏွစ္ဦး ေနာက္တြင္ လူေပါင္းေထာင္ခ်ီ ေသာင္းခ်ီကၾကသည္က လြန္ခဲ့ေသာ သုံးႏွစ္ခန္႔က ျဖစ္သည္။

ေနာင္လာမည့္ မေနာပြဲက ဘယ္ေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္ က်င္းပႏိုင္မည္ ဆိုသည္ကား . . . ။ 
Credit To The Voice Weekly

(ကိုးကား - မေနာအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား)