မဟာဗ်ဴဟာပုစၦာမ်ားႏွင့္ စဥ္းစားမိသည္မ်ားေက်ာ္ဝင္း

• ပုစၦာငါးရပ္

“ခုတစ္ေလာ ခင္ဗ်ားကို သဲႀကီးမဲႀကီး ျပန္ေဆာ္ေနၾကျပန္ၿပီေနာ္ …။”
သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ ခပ္စိပ္စိပ္ ေတြ႔လာရေသာ၊ အေရးအသားေတြႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္၏ မွတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူဘာမွ ျပန္မေျဖခဲ့ပါ။ သူ႔စကား အသံုးအႏႈန္းတိက်ပံု ကိုေတာ့ သေဘာက်သြားသည္။ အထူးသျဖင့္ “ခုတစ္ေလာ” ဆုိသည္ႏွင့္ “ျပန္”ဆုိေသာ ႀကိယာဝိေသသနမ်ား …။ ဟုတ္သည္ေကာ …။ စာေရးသူအေနႏွင့္ ေဝဖန္ေရး အမည္ခံ အပုပ္ခ်ပြဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳရသည္မွာ တစ္ႀကိမ္မွ မကေတာ့ဘဲ …။
ေျပာရလွ်င္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳကာလက တစ္ႀကိမ္။ “ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ဖို႔ စဥ္းစားသင့္တယ္” ဆုိေသာ စာေရးသူအျမင္ကို ဝိုင္းတြယ္ၾကသည္။ အခုလည္း “အေျခခံဥပေဒ အသစ္ေရးတာထက္၊ ျပင္ေရးက လက္ေတြ႔က်မယ္၊ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ပါဝင္မႈကို အေဆာတလ်င္ မကိုင္သင့္” ဆုိေသာ သေဘာထားမ်ားကို ခပ္ျပင္းျပင္း သမေနၾကသည္။ ရွိေစ …။ စာေရးသူ အေနႏွင့္ေတာ့ အေရထူေနပါၿပီ။ ပ်င္းေတာင္ပ်င္းေသးတယ္ေပါ့။
စာေရးသူအေပၚ ဆြမ္းႀကီးေလာင္းၾကသူ မ်ားကို ေယဘုယ်အုပ္စု ႏွစ္ခုခြဲၾကည့္ပါသည္။ ပထမအုပ္စုမွာ “ခါေတာ္မီ သူရဲေကာင္းမ်ား”။ “မူ” သေဘာ ဟုတ္ဟုတ္ညားညားမပါ။ ပုဂၢဳိလ္ေရး ဆဲေရးတိုင္းထြာမႈ သက္သက္ ျဖစ္၍ စာေရးသူဘက္မွ တု႔ံျပန္စရာမလုိဟု ခံယူထားသည္။ ဒုတိယအုပ္စု ကေတာ့ ပိုအေရးႀကီးသည္။ ပုဂၢဳိလ္ေရးတိုက္ခိုက္မႈ မကင္းသည့္တုိင္ အုိင္ဒီအုိလိုဂ်ီ အခံမ်ားပါသည္။ သူတုိ႔က စာေရးသူ၏ မဟာဗ်ဴဟာအျမင္မ်ား ကို ေခ်ဖ်က္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကသည့္ သေဘာ ရွိသည္။ တစ္ခါက စာေရးသူ၏ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္း (ဆုိၾကပါစို႔) ရဲေဘာ္ေဟာင္းေတြ ျဖစ္ပါသည္။ “အုပ္စုအစြဲ” (Group Psychology) ျဖင့္ “သစၥာေဖာက္သုတ္သင္ေရး” လုပ္ၾကသည္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ မည္သို႔ပင္ရွိေစ၊ မဟာဗ်ဴဟာ သေဘာေဆာင္၍ စာေရးသူဘက္က တစ္စံုတစ္ရာ ျပန္ေျပာဖုိ႔ လုိမည္ထင္သည္။ သူတုိ႔အတြက္ကား မဟုတ္။ စာဖတ္သူမ်ားအတြက္ ျဖစ္သည္။

စာေရးသူ စဥ္းစားမိသမွ် ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ မဟာဗ်ဴဟာ ပုစၦာငါးရပ္ကို ဦးစြာေဖာ္ျပပါမည္။
၁။ လက္နက္ကိုင္ တုိက္ပြဲေလာ …၊ ဥပေဒတြင္း ႏုိင္ငံေရးေလာ ..။
၂။ အထက္မွလာေသာ အေျပာင္းအလဲေလာ …၊ ေအာက္မွလာေသာ အေျပာင္းအလဲေလာ …။
၃။ ရန္ဘက္ႏုိင္ငံေရးေလာ …၊ မိတ္ဖက္ႏုိင္ငံေရးေလာ …။
၄။ ထိပ္တုိက္ ရင္ဆုိင္ေရးေလာ …၊ ညႇိႏႈိင္းအေျဖ ရွာေရးေလာ …။
၅။ ေရွာ့ခ္႐ိုက္ကုထံုးေလာ …၊ တျဖည္းျဖည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေလာ …။
အဆုိပါ ပုစၦာငါးရပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး စာေရးသူ၏ သေဘာထား (ပို၍ တိတိက်က် ဆုိရလွ်င္ “အျမင္အေရြ႕”) ကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမည္။

• ၁။ လက္နက္ကိုင္တုိက္ပြဲေလာ၊ ဥပေဒတြင္း ႏိုင္ငံေရးေလာ …။

စစ္ႀကိဳေခတ္ႏွင့္ စစ္ၿပီးေခတ္ ႏုိင္ငံတကာ ကြန္ျမဴနစ္လႈပ္ရွားမႈတြင္ မဟာဗ်ဴဟာ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ရပ္ ေပၚထြက္လာသည္။ “ဘေရာက္ဒါဝါဒ” ႏွင့္ “ဇဒါးေနာ့လမ္းစဥ္”။ “ဘေရာက္ဒါဝါဒ” က “ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ကူးေျပာင္းေရး”ကုိ ညြန္းသည္။ “ဇဒါးေနာ့လမ္းစဥ္”က “ျပည္တြင္းစစ္ေပၚလစီ” ကို ခင္းျပသည္။ ျမန္မာကြန္ျမဴနစ္မ်ားက “ဇဒါးေနာ့လမ္းစဥ္” ကို ေရြးခဲ့ၾကသည္။ သို႔ျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးသက္တမ္း သံုးလမွ မျပည့့္တတ္ေသးမီ၊ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက “စစ္အႏုိင္တုိက္ေရး၊ အာဏာသိမ္းေရး” (၄၈ လမ္းစဥ္) ျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။ ဒါကို ဖဆပလအစိုးရက “အျပဳတ္တုိက္ေရး” ျဖင့္ တံု႔ျပန္သည္။ အက်ဳိးဆက္ကား ႏုနယ္ေသာဒီမုိကေရစီ ဇီဝိန္ခ်ဳပ္ ခဲ့ရသည္။ တုိင္းျပည္ စုတ္ျပတ္သြားခဲ့သည္။
စာေရးသူ လူျဖစ္ႀကီးျပင္းေသာ အခ်ိန္တြင္ ပါလီမန္မရွိေတာ့၊ ေဈးကြက္မရွိေတာ့၊ ဒီမိုကေရစီ မရွိေတာ့၊ ဥပေဒတြင္းႏိုင္ငံေရးပင္ မရွိေတာ့။ လက္နက္ကိုင္ တုိက္ပြဲသည္သာ တစ္ခုတည္းေသာ ထြက္ရပ္လမ္းလုိ ျဖစ္ေနသည္။ သည္လုိႏွင့္ ေတာႏွင့္ေတာင္သို႔ ေရာက္သြားသည္။ “ဘဝ၏ ေထ့ေငါ့သေရာ္ခ်င္စရာ” ဟု ဆုိရမည္လားမသိ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အလံေတာ္ေအာက္ ေရာက္ေတာ့မွ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကို သံသယျဖင့္ ၾကည့္ျမင္လာသည္။ လက္နက္ကိုင္ တုိက္ပြဲ၏ ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးမ်ားကို ဒုတ္ဒုတ္ထိ သိလာသည္။
ေမာ္စီတုန္း၏ “ေရရွည္စစ္” ကို “ဒုတိယအေတြး” ျဖင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဖတ္ျဖစ္သည္။ သူတုိ႔ေခတ္ သူတို႔အခါ (စစ္ႀကိဳေခတ္) သူတုိ႔အေျခအေန (အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ၿပိဳကြဲေနေသာ တ႐ုတ္ျပည္)တြင္ “ေရရွည္စစ္” မွာ အလုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါလိမ့္မည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ကား အလုပ္မျဖစ္။ ဆန္႔က်င္ဘက္ အက်ဳိးဆက္ ေတြႏွင့္သာ ႀကံဳခဲ့ရသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ကို အေၾကာင္းခံ၍ “စစ္ေဘာင္” က်ယ္လာရာမွ ေနာက္ဆံုး “စစ္ဝါဒ” အျမစ္တြယ္လာျခင္း။ စာေရးသူအေနႏွင့္ “လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး” ဆုိသည္ကို ဘယ္လုိမွ ယံုၾကည္လုိ႔မရေတာ့ပါ။

• ၂။ အထက္မွလာေသာ အေျပာင္းအလဲေလာ၊ ေအာက္မွလာေသာ အေျပာင္းအလဲေလာ …။

ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳေနရေသာ ႏိုင္ငံေရးအေရြ႕ကို စာေရးသူက “အထက္မွလာေသာ အေျပာင္းအလဲ” (Top Down Change) သက္သက္ ဟုလည္းမျမင္၊ “ေအာက္မွလာေသာ အေျပာင္းအလဲ” (Buttom up Change) သက္သက္ဟုလည္းမထင္၊ “အထက္ႏွင့္ေအာက္ ပူးတြဲလာေသာ အေျပာင္းအလဲ” အျဖစ္ သေဘာယူပါသည္။
လက္ရွိအေျပာင္းအလဲကို စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ေသာ “ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံု” ႀကီးမွာ “ေအာက္မွလာေသာ အေရြ႕” ဟု ဆုိႏုိင္ပါလိမ့္မည္။ ဘယ္သူ႔ ပေယာဂမွမပါ၊ လူထုကိုယ္တုိင္က မခံမရပ္ႏုိင္ေတာ့၍ ေပါက္ကြဲ ေပၚထြက္လာေသာ လူထုလႈပ္ရွားမႈဟု ျမင္သည္။ “အလုိလုိ ျဖစ္ေပၚလာေသာ လႈပ္ရွားမႈ (Spontaneus Movement) ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ေသာ “ေအာက္မွလာေသာ အေရြ႕” ျဖင့္ ဒီမိုကေရစီလမ္း ပြင့္သြားသည္မ်ား ရွိသေလာက္ ရွိပါသည္။ သို႔တေစ သူ႔အေၾကာင္းႏွင့္သူ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ- ဖိလစ္ပိုင္ဆုိလွ်င္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ထူးျခားခ်က္မ်ား ရွိသည္။ ျပည္တြင္းတြင္ “ရားမို႔(စ္)ဖက္တာ” ႏွင့္ ျပည္ပတြင္ ႏိုင္ငံတကာမိသားစု (အထူးသျဖင့္ အေမရိက) ၏ ထိေရာက္ေသာ အားမ်ား မားကို႔စ္အစိုးရအေပၚ ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤႏွစ္ခုလံုးမရွိ။ သို႔ႏွင့္အမွ် People’s Power ျဖစ္မလာဘဲ People’s Funeral ႏွင့္သာ ႀကံဳခဲ့ရသည္။
အေရွ႕ဥေရာပ “ကတၱီပါေတာ္လွန္ေရး” တြင္လည္း လမ္းေပၚႏိုင္ငံေရး” မွ “စားပြဲဝိုင္း ႏိုင္ငံေရး” သို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာ အားသာခ်က္ ရွိသည္။ ျမန္မာ့ရွစ္ေလးလံုးတြင္ ဤအားသာခ်က္ မရွိ။ ဤအတြက္ ပထမပိုင္း (ဦးစိန္လြင္လက္ထက္) တြင္ အစိုးရမွာ တာဝန္ရွိသည္။ ေနာက္ပိုင္း (ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ လက္ထက္) တြင္ကား အတိုက္အခံဘက္မွာပါ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိသည္ဟု ထင္သည္။ ဆိုရလွ်င္ “ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္း အေျဖရွာတတ္ေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ ဓေလ့” ႏွစ္ဖက္လံုးတြင္ အားနည္းသည္ဟု ဆိုရပါလိမ့္မည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ကား ပါေမာကၡရွမစ္ထာ ၫႊန္းေသာ “သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းၿပီး အေျပာင္းအလဲ” (Imposed Transition) သေဘာ ျဖစ္သည္။ ယခင္ တပ္မေတာ္အစိုးရ ကိုယ္တိုင္ စတင္လမ္းဖြင့္ေပး လိုက္ေသာ “အထက္မွလာသည့္ အေျပာင္းအလဲပံုစံ” ျဖစ္သည္။ “ရွစ္ေလးလံုး အေရးအခင္း”၊ “ေရႊဝါေရာင္အေရးအခင္း” မ်ားမွ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို သင္ခန္းစာ ယူၿပီး “ေျပလည္ေရးလမ္းစ” ကို ေဖာ္ထုတ္လိုက္သည္ ျဖစ္၍ ထိုစဥ္က ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲ၏ အေျမာ္အျမင္ကို အသိအမွတ္ ျပဳရပါလိမ့္မည္။
အဆိုပါ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္အားစုအခ်ဳိ႕ ပါဝင္လာၿပီး ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ပါ ပါဝင္လာရာ “အထက္ႏွင့္ေအာက္ ပူးတြဲလာေသာ အေျပာင္းအလဲ” ျဖစ္သြားသည္ဟု ျမင္သည္။ “ငါတို႔ကိုေၾကာက္လို႔ ေလွ်ာ့ေပးလာတာ” ဆိုေသာ တလြဲမာနျဖင့္ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္ဟု သေဘာရပါသည္။ “How we got here” ဆိုသည္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ မသံုးသပ္ႏိုင္လွ်င္ “How we proceed” တြင္ ျပႆနာရွိပါလိမ့္မည္။

• ၃။ ရန္ဘက္ႏိုင္ငံေရးေလာ …၊ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံေရးေလာ …

လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံေရးမွာ “ဆန္႔က်င္ဘက္ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ဖယ္ထုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကေသာ ခ်သမိုင္းႀကီး” ဟု ဆိုရမလိုရွိသည္။ တိုင္းျပည္မ်က္ႏွာ ေထာက္ၿပီး ဤခ်သမိုင္းႀကီးကို ရပ္တန္းက ရပ္ၾကဖို႔ အခ်ိန္တန္ၿပီ ထင္ပါသည္။ ကြယ္လြန္သူ ဆရာႀကီးဒဂုန္တာရာ တဖြဖြ ေျပာသြားခဲ့ေသာ “ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြသာရွိ၊ မုန္းသူမရွိ ခ်စ္သူသာရွိ” ဆိုေသာ ႏိုင္ငံေရးမွာ အဆိုပါ ခ်သမိုင္းႀကီးကို သင္ခန္းစာထုတ္ယူရာမွ ေပၚထြက္လာေသာ “မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္အေျဖ” ဟု သေဘာရပါသည္။ ဆရာ ဆက္လက္ေျပာၾကားခဲ့ေသာ “ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ရန္သူကို မိတ္ေဆြ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ရတာ၊ မုန္းသူကို ခ်စ္သူျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရတာ” ဆိုသည့္ စကားမွာလည္း ဆိုခဲ့ပါမဟာဗ်ဴဟာကို လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရမည့္ နည္းဗ်ဴဟာဟု ျမင္ပါသည္။
သို႔ႏွင့္အမွ် စာေရးသူအေနႏွင့္ ရန္သူေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြ ခြဲၾကည့္မေန ေတာ့ပါ။ Anti ေတြ Pro ေတြမရွိေတာ့ပါ။ တပ္မေတာ္အပါအဝင္ အားလံုးကို အမ်ဳိးသားေရး အင္အားစုအျဖစ္သာ သေဘာ ယူပါေတာ့သည္။ ယေန႔ ႏိုင္ငံေရးမွာလည္း အျပန္အလွန္ ဖယ္ထုတ္ၾကမည့္ ရန္ဘက္ႏိုင္ငံေရး မဟုတ္။ အျပန္အလွန္ ညႇိႏိႈင္းအေျဖရွာၾကရမည့္ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံေရး ဟူ၍သာ ခံယူထားပါသည္။

• ၄။ ထိတ္တိုက္ ရင္ဆိုင္ေရးေလာ …၊ ညႇိႏိႈင္း အေျဖရွာေရးေလာ …

လက္ရွိ ျမန္မာဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲမွာ ေသြးတူေမြးတူ တစ္စုတစ္ဖြဲ႕ တစ္ပါတီတည္း၊ ထီးထီးႀကီး ေမာင္းေနသည့္ ျဖစ္စဥ္မဟုတ္ပါ။ ယခင္ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ ေတြလည္း ပါသည္။ တပ္မေတာ္လည္း ပါသည္။ လူမ်ဳိးစု အဖြဲ႕အစည္းေတြလည္း ပါသည္။ “ဒီမိုကရက္တစ္ အင္အားစု” ဆိုေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာပင္ ပါတီေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနသည္။ ဆိုရလွ်င္ သေဘာသဘာဝ မတူေသာ၊ အစစအရာရာ ထပ္တူမက်ႏိုင္ေသာ ပေဒသာစံု အင္အားစုမ်ား ဝိုင္းတြန္းၾကရမည့္ အေရြ႕မ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္။
ဤအခင္းအက်င္းတြင္ သေဘာထားအျမင္ခ်င္း မတူၾကသည္မွာ သဘာဝက်ပါသည္။ သို႔ႏွင့္တိုင္ မတူတိုင္း ရန္ျဖစ္ေနၾကလွ်င္ ဘယ္လိုမွ ေရွ႕သို႔ေရာက္ႏိုင္ မည္မဟုတ္။ အဆင္မသင့္ပါက ေနာက္ျပန္ ဆုတ္သြားစရာပင္ ရွိသည္။ “ဘံုတူညီခ်က္” (Common Ground) တစ္ခုတြင္ ေျခၿမဲလက္ၿမဲ ရပ္ၿပီး မတူျခားနားသည္ မ်ားကို ညႇိႏိႈင္းအေျဖရွာ အျပန္အလွန္ အေလွ်ာ့ေပးၾကဖို႔ လိုပါလိမ့္မည္။ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေရး မဟုတ္၊ ညႇိႏိႈင္း အေျဖရွာေရးသာ ျဖစ္ရပါလိမ့္မည္။

အားလံုးကို “အမ်ဳိးသားေရးအင္အားစု” ဟု သေဘာထားႏိုင္လွ်င္ ဤအတိုင္း အေသအခ်ာ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ နာၾကည္းစရာ အတိတ္ကအမွား မ်ားကို Blame Game ျဖင့္ မတံု႔ျပန္ဘဲ သင္ခန္းစာ ယူၾကျခင္းျဖင့္သာ သမိုင္းကို ခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ေတာ့ လိုပါလိမ့္မည္။ ယေန႔ လူေျပာမ်ားလွေသာ
“အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး” ဆိုသည္ကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခင္းျဖင့္ မရႏိုင္။ ညႇိႏိႈင္းအေျဖရွာ အေလွ်ာ့ေပး ေစ့စပ္နည္းျဖင့္သာ ရႏိုင္စရာ ရွိပါသည္။

• ၅။ ေရွာ့ခ္႐ိုက္ကုထံုးေလာ …၊ တျဖည္းျဖည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေလာ …

လက္ေတြ႔က်ေသာ မဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ဆိုလွ်င္ “ႏႈန္းစံ” မ်ားျဖင့္ အစျပဳလို႔မရပါ။ သက္ဆိုင္ရာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ “ပကတိအရွိ” က အစျပဳဖို႔ လိုလိမ့္မည္ဟု ဆင္ျခင္မိပါသည္။ စာေရးသူ “ဆဝါး” မိသေလာက္ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ပကတိအရွိကို ေဖာ္ျပရလွ်င္ -
(က) ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အႏွစ္ (၆၀) ေက်ာ္ၾကာ၊ ကမၻာ့အရွည္ၾကာဆံုး ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ ယခုထက္တိုင္ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲ ရွိသည္။
(ခ) ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေရးစနစ္၊ ေဈးကြက္စီးပြားေရးစနစ္ တို႔ႏွင့္ အဆက္ျပတ္ သြားခဲ့သည္မွာလည္း ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ နီးပါး ရွိၿပီျဖစ္သည္။
(ဂ) ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအဆင့္ႏွင့္ ပညာေရးေရခ်ိန္မွာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး နိမ့္ပါးေနသည္။
(ဃ) ျမန္မာစာေပေလာကမွာ နဂါးနီေခတ္ေလာက္မွစ၍ ယေန႔အထိ လက္ဝဲစာေပသာ တစ္ဖက္သတ္ လႊမ္းမိုးထားခဲ့ရာ ႏိုင္ငံတကာ ဒီမိုကရက္တစ္ စာေပမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔မႈ လြန္စြာမွပင္ အားနည္းသည္။
(င) ဆိုခဲ့ပါ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာလူထုသာမက ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ပေလယာမ်ား၏ ဒီမိုကရက္တစ္ အသိေရခ်ိန္မွာ လက္ရွိအေျပာင္းအလဲက ေတာင္းဆိုေနသည္ႏွင့္ မ်ားစြာ အဟပ္ကြာေနဆဲ ရွိသည္။
(စ) ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး အတြက္ အေရးႀကီးေသာ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ ႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္း မ်ားမွာလည္း ၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ တစ္စတစ္စ ၿပိဳက်သြားခဲ့ရာ အခုမွ အသစ္ျပန္စရမည့္ အေျခအေနရွိသည္။
ဤသို႔ေသာ ပကတိအရွိ မ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲ မွာ မည္မွ်ပင္ ဆႏၵရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေအာင္ျမင္ ၿပီးေျမာက္ႏိုင္ဖြယ္ရာ မရွိ။ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ႏွင့္ တျဖည္းျဖည္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရမည့္ သေဘာရွိသည္။ ဤအေနအထားတြင္ စိတ္မရွည္ဘဲ “ေရွာ့ခ္႐ိုက္ကုထံုး” သံုးလိုက္လွ်င္ အက်ဳိးထက္ အဆိုးက မ်ားပါလိမ့္မည္။ လက္ရွိအေျပာင္းအလဲ ကိုပင္ ကတိမ္းကပါး ျဖစ္သြားႏိုင္စရာ ရွိသည္ဟု ျမင္သည္။

• လိပ္ျပာသန္႔စိတ္

စာေရးသူေရးသမွ်၊ ေျပာသမွ်မွာ ဆိုခဲ့ၿပီးေသာ မဟာဗ်ဴဟာ စဥ္းစားခ်က္မ်ား အေပၚ အေျခခံပါသည္။ စာေရးသူတစ္ခါက သက္ဝင္ယံုၾကည္သည္ မ်ားႏွင့္မူ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႔က်င္ေနပါလိမ့္မည္။ မတတ္ႏိုင္ …။ စာေရးသူဘက္ကေတာ့ လိပ္ျပာသန္႔သည္။
ေျပာရလွ်င္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ မရွိတရွိကပင္ စာအုပ္ေတြမွ တစ္ဆင့္ မတ္စ္ဝါဒကို စိတ္ဝင္စားခဲ့သည္။ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ဖတ္ခဲ့ မွတ္ခဲ့သည္။ ကိုယ္ေတြ႔မဟုတ္၊ စာေတြ႔ႏွင့္ပင္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကို သက္ဝင္ ယံုၾကည္လာသည္။ သို႔တိုင္ေအာင္ လူကိုလူလို ဆက္ဆံမခံရေသာ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ရွင္းရွင္းဆိုရလွ်င္ နံရံတံတိုင္းမ်ားၾကားသို႔ ေရာက္သြားေသာအခါ “လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုတာ ဓနရွင္ေတြရဲ႕ လိမ္လည္ခ်က္တစ္ရပ္” ဆိုေသာ လီနင္၏စကားကို ဇြတ္မွိတ္ ယံုမရေတာ့။ ေတာႏွင့္ေတာင္သို႔ ေရာက္သြားေသာ အခါတြင္လည္း လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ဆိုသည္တြင္ ပူးဝင္ေနေသာ “စစ္ဝါဒတေစၦ” ကိုေတြ႔ေတာ့ စဥ္းစားစရာေတြ ရွိလာသည္။ ထို႔ထက္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ၿပိဳက်၊ တ႐ုတ္ျပည္ႀကီး အေသြးအေရာင္ေျပာင္း၊ ဒီမိုကေရစီ လိႈင္းလံုးမ်ားႏွင့္ ႀကံဳလိုက္ရေသာအခါ အရမ္းအကန္း ဇြတ္မွိတ္ ယံုၾကည္ေနလို႔ မရေတာ့။ ကမၻာႀကီး၏ သမိုင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မွာ ကြန္ျမဴနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒမဟုတ္၊ စီမံကိန္းစီးပြားေရး မဟုတ္၊ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ ေဈးကြက္သာ ျဖစ္သည္ကို စာေတြ႔မက၊ ကိုယ္ေတြ႔ဆင္ျခင္မိသည္။
အမွန္စင္စစ္ ကြန္ျမဴနစ္ အိုင္ဒီအိုလိုဂ်ီႏွင့္ ဒီမိုကေရစီမွာ ဘာမွမဆိုင္ပါ။ ဆန္႔က်င္ဘက္ဟူ၍ပင္ ဆိုႏိုင္စရာရွိသည္။ ကြန္ျမဴနစ္က လူကို အေျခမခံ၊ လူတန္းစားကို အေျခခံသည္။ သို႔အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေလးမထား၊ လူတန္းစားဒီမိုကေရစီ ကိုသာ ယံုသည္။ ပစၥည္းမဲ့အာဏာရွင္ စနစ္ (သို႔မဟုတ္ ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီ အာဏာရွင္စနစ္) ျဖင့္ လူတန္းစားမဲ့ လူ႔ေဘာင္ဆိုသည္ကို အႏၲိမရည္မွန္းခ်က္ ထားပါသည္။ စီးပြားေရး တြင္လည္း ေဈးကြက္ကို လက္ခံသည္မဟုတ္။ လြတ္လပ္စြာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို လြတ္လပ္စြာ ေသြးစုတ္ခြင့္ဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေလးထားေသာ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီကို ယံုၾကည္ေသာ၊ ေဈးကြက္ကို အားျပဳေသာ၊ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ ဘယ္လိုမွ မတူႏိုင္ပါ။
အေရွ႕ကို မ်က္ႏွာမူလိုလွ်င္ အေနာက္ကို ေက်ာခိုင္းရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း၊ ဒီမိုကေရစီ ခ်န္ပီယံလည္း လုပ္ခ်င္၊ ကြန္ျမဴနစ္စြဲၿမဲသူလည္း ျဖစ္ခ်င္လို႔မရ၊ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ႏွစ္ခုလံုးကို နားမလည္ရာ ေရာက္သည္။ နားလည္သည္ ဆိုလွ်င္လည္း မ႐ိုးသားမႈသာ ျဖစ္လိမ့္မည္။ စာေရးသူေတာ့ လိပ္ျပာသန္႔သန္႔ျဖင့္ပင္ အျမင္ေတြ ေျပာင္းသြားပါၿပီ။ မည္သူမဆို လြတ္လပ္စြာ သေဘာကြဲလြဲႏိုင္ပါသည္။ ႐ိုးသားမႈေတာ့ ရွိေစခ်င္သည္။