Check and Balance ႏွင့္တူေသာ Check and Balance

မွဴးေဇာ္

ေဂ်ာ့ဘုရွ္လက္ထက္ အျဖစ္အပ်က္

၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔ ည ၈ နာရီအခ်ိန္။ အေမရိကန္ သမၼတ ေဂ်ာ့ခ္်ဒဗလ်ဴဘုရွ္က အီးေမးလ္ တစ္ေစာင္ ေပးပို႔ခဲ့သည္။ ယင္း အီးေမးလ္မွာ ယင္းမတိုင္မီအခ်ိန္ေလးမွာပင္ လက္မွတ္ေရး ထိုးလိုက္ေသာ ဥပေဒၾကမ္းအေပၚ ထားရွိသည့္ အေမရိကန္သမၼတ၏ သေဘာထားကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ တရား႐ုံးမ်ားက သိရွိနားလည္ သေဘာေပါက္ေစရန္ ေရးသားထားျခင္းျဖစ္သည္။

ယင္းဥပေဒၾကမ္းမွာ သမား႐ိုးက် ဥပေဒျပဳေရး ကိစၥတစ္ရပ္ေတာ့ မဟုတ္ ခဲ့ေပ။ ဆီနိတ္တာ ဂြၽန္မက္ကိန္း တင္သြင္းခဲ့သည့္ အက်ဥ္းသားမ်ား အေပၚ ျပဳက်င့္ရမည့္ အက္ဥပေဒပင္ ျဖစ္သည္။ မက္ကိန္းသည္ သမၼတ ဘုရွ္၏ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းေရး စစ္ပြဲ ေခါင္းစဥ္ေအာက္၌ ထိန္းသိမ္း ထားရွိေသာ အက်ဥ္းသားမ်ားအား စစ္ေဆးသည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ကာ ဤဥပေဒ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆီနိတ္တာ မက္ကိန္း ထိုဥပေဒကို ျပ႒ာန္းေတာ့မည္ဆိုသည့္ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာကတည္းက သမၼတဘုရွ္သည္ အျပင္းအထန္ပင္ ကန္႔ကြက္ ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေဘးကင္း လုံၿခံဳေရးကို ေဆာင္ၾကဥ္းရာ၌ အကန္႔အသတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ က အပ္ႏွင္းထားေသာ သမၼတ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာကို ယုတ္ေလ်ာ့ေစေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အဆိုပါ ဥပေဒၾကမ္းအား ဆီးနိတ္ (အထက္လႊတ္ေတာ္) တြင္ ေထာက္ခံမဲ ၉၀၊ ကန္႔ကြက္မဲ ကိုးမဲျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေဟာက္စ္ (ေအာက္လႊတ္ေတာ္) တြင္ ေထာက္ခံမဲ ၃၀၈ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၁၂၂ မဲျဖင့္ လည္းေကာင္း အတည္ျပဳ ခဲ့သည္။ သမၼတဘုရွ္ႏွင့္ ဆီနိတ္တာ မက္ကိန္းတို႔ ႏွစ္ဦး ေတြ႕ဆုံခဲ့ရာ၌ ဥပေဒၾကမ္းအား သမၼတဘုရွ္က ဗီတိုအာဏာျဖင့္ ပယ္ခ်မည္မဟုတ္၊ လက္မွတ္ေရးထိုးကာ ထုတ္ျပန္ေပးမည္ဟူ၍ လူသိထင္ရွား ေျပာၾကား ခဲ့သည္။

Check and Balance ဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ဳိးလဲ

ဤေနရာတြင္ အလ်ဥ္းသင့္၍ အေမရိကန္ သမၼတမ်ားႏွင့္ ကြန္ဂရက္တို႔ ဥပေဒျပဳေရးဆိုင္ရာ ဆက္ဆံမႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္သည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံ ဥပေဒတြင္ သမၼတအား ဥပေဒျပဳေရး၌ ဗီတိုႏွင့္ အိတ္ေဆာင္ ဗီတိုမ်ား အပ္ႏွင္းထားေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အပ္ႏွင္းထားျခင္း မရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။ အိတ္ေဆာင္ ဗီတိုအာဏာမွာ သမၼတျဖစ္သူ အေနႏွင့္ အဆိုပါဥပေဒ တင္ျပလာလွ်င္ လက္မွတ္ေရးထိုးမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ႀကဳိတင္၍ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ထိုအခါတြင္ ဥပေဒျပဳသူမ်ား အေနျဖင့္ ဗီတိုႏွင့္ ပယ္ခ်ခံရမည့္ သတိေပးခ်က္ ကို လက္ခံရရွိခ်ိန္တြင္ ဥပေဒၾကမ္း ေအာင္ျမင္မႈမရွိႏိုင္သည့္ အလားအလာ ကို တြက္ဆႏိုင္ေစရန္ ျဖစ္သည္။ ဗီတိုအာဏာမွာ ကြန္ဂရက္က ေပးပို႔ လာေသာ ဥပေဒၾကမ္း တစ္ရပ္ကို သမၼတက ဥပေဒအျဖစ္ ျပ႒ာန္းရန္ သေဘာမတူ၍ လက္မွတ္ မေရးထိုးႏိုင္ဟု ျပန္ၾကားျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ ျပန္ၾကားျခင္းသည္ သမၼတက ဥပေဒျပဳေရးတြင္ ဗီတိုအာဏာ အသုံးျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။ ကြန္ဂရက္၏ ဥပေဒျပဳေရး ကိစၥရပ္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အႀကီးအကဲကို ဗီတို အာဏာ ေပးအပ္ထားျခင္းသည္ ကမၻာေပၚတြင္ စံျပဳ ရသည့္ အေမရိကန္ ဒီမိုကေရစီ၊ အေမရိကန္ Check and Balance ၏ အဓိကအခ်က္ ျဖစ္သည္။

ဥပမာ- ကြန္ဂရက္မွ သေဘာတူ အတည္ျပဳ၍ ေပးပို႔လာေသာ ဥပေဒၾကမ္း တစ္ရပ္ရပ္ကို အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ မညီဟု သမၼတက ယူဆလွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ျပ႒ာန္းရန္မသင့္ဟု သမၼတက ဆုံးျဖတ္လွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္း အထက္ပါ ဗီတိုအာဏာျဖင့္ ပယ္ခ်ႏိုင္သည္။ ထိုသို႔ သမၼတ က ဗီတိုအာဏာ သုံးကာ ပယ္ခ်လိုက္ေသာ ဥပေဒၾကမ္းကို ကြန္ဂရက္ အေနႏွင့္ ဥပေဒအျဖစ္ ထုတ္ျပန္လိုလွ်င္ သို႔မဟုတ္ ဥပေဒျပဳေရးတြင္ အေျခခံဥပေဒက အပ္ႏွင္းထားေသာ သမၼတ၏ ဗီတိုအာဏာကို လႊမ္းမိုး ေက်ာ္လြန္လိုလွ်င္ အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ ရပ္စလုံး ပါဝင္ေသာ ကြန္ဂရက္၌ မဲျပန္ခြဲ၍ ေထာက္ခံသူ အေရအတြက္ အနည္းဆုံး ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရရွိမွသာ ဥပေဒအျဖစ္ ထုတ္ျပန္ႏိုင္မည္ျဖစ္ သည္။ သမၼတကို ဗီတိုအာဏာ အပ္ႏွင္းထားေသာ္လည္း ယင္းဗီတိုကို ကြန္ဂရက္က ေက်ာ္လြန္ႏိုင္ေသာ အခြင့္အာဏာ ျပန္လည္ ထည့္သြင္းထား သည္ကို ေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ လွ်င္ အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းမႈစနစ္ အမွန္တကယ္ ပါဝင္မႈ ရွိ မရွိ ေတြ႕ ရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

တစ္ဖန္ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္တြင္ မဲခြဲ ဆုံးျဖတ္ရာ၌ လႊတ္ေတာ္အမတ္ မ်ားကို မတ္တတ္ရပ္ေစျခင္းျဖင့္ မဲခြဲေသာ နည္းလမ္းကို က်င့္သုံးေလ့ မရွိသျဖင့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ႐ိုေသေလးစား မႈကို ေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။ အထက္၊ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္စလုံးတြင္ လူနည္းစု ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ လူမ်ားစု ေခါင္းေဆာင္မ်ားရွိသလို သက္ဆိုင္ ရာ ေကာ္မတီ၊ ဆပ္ေကာ္မတီမ်ား ရွိသည္။အထက္၊ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒မ်ားမွာ ၾသဇာရွိသည့္တိုင္ေအာင္ ပါတီ မူဝါဒမ်ားက အဓိက လႊမ္းမိုး ထားေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ အေမရိက၏ Check and Balance မွာ သမၼတ နစ္ဆင္ကို ဝါးတားဂိတ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေစခဲ့ေသာ Check and Balanc ျဖစ္သလို ကြန္ဂရက္မွ ဥပေဒၾကမ္းမ်ားကို တရား႐ုံးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျပန္လည္ ထိန္းေက်ာင္း ထားေသာ၊ သမၼတ၏ အိတ္ေဆာင္ ဗီတိုအာဏာ၊ ဗီတိုအာဏာတို႔ျဖင့္ ျပန္ လည္ ထိန္းေက်ာင္းထားေသာ Check and Balance ႏွင့္ တူေသာ Check and Balance ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။

Signing Statement

ျပန္ေကာက္ရလွ်င္ သမၼတဘုရွ္သည္ မက္ကိန္းတင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို လက္မွတ္ ေရးထိုးေပးမည္ဟု သေဘာတူခဲ့ေသာ္လည္း လက္မွတ္ေရး ထိုးခ်ိန္တြင္ Signing Statement ဟု ေခၚတြင္ႏိုင္ေသာ အထက္ပါ အီးေမးလ္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္း Signing Statement တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မ်ားမွာ အထက္ပါ လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ေသာ ဥပေဒႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အႀကီးအကဲ၊ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ျဖစ္ေသာ သမၼတကို ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒက အပ္ႏွင္းထားသည့္ အခြင့္အာဏာ မ်ား၊ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္အား သီးသန္႔တည္ရွိေစရန္ အပ္ႏွင္းထားသည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား စသည္တို႔ကို အေလးအျမတ္ျပဳရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ သမၼတ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားအရ ကြန္ဂရက္အေနႏွင့္ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေၾကာင္း စသည္အားျဖင့္ ေဖာ္ျပပါရွိသည္။

အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမည့္ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ ယႏၲရားႏွင့္ တရား႐ုံးမ်ားကို သမၼတဘုရွ္ ေျပာၾကားလိုသည့္ စကားမွာ ဤဥပေဒကို သမၼတ လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဤဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဤသို႔ သေဘာထား ရွိသည္။ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ သည့္အခါ ဤသည္တို႔ကို သိရွိ နားလည္ၿပီး ေဆာင္႐ြက္ၾကပါဟူေသာ သေဘာမ်ဳိးျဖစ္သည္။ ဆိုလိုရင္းမွာ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရး ဆိုင္ရာ ယႏၲရားမ်ားအေနႏွင့္ အက်ဥ္းသားမ်ားအား ထားရွိထိန္းသိမ္းရာတြင္ သမၼတ ညႊန္ၾကားထားသည့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားအရသာ ေဆာင္႐ြက္ရန္ ဝိနည္းလြတ္ အသိေပး ေၾကညာလိုက္္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို Signing Statement ဟု ေခၚတြင္ၿပီး သမၼတအေနႏွင့္ ကြန္ဂရက္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး မပ်က္ျပားလို၍လည္းေကာင္း၊ ဗီတိုအာဏာ သုံးသည္အထိ မေဆာင္႐ြက္ လို၍ လည္းေကာင္း အသုံးျပဳေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔ Signing Statement ပါ ဥပေဒမ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ တရားစီရင္ေရး အဖြဲ႕မ်ားက မလိုက္နာျခင္းေၾကာင့္ အျပစ္ဆို၍ မရေပ။ ထိုဥပေဒထက္ အေျခခံဥပေဒ ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားက ပိုမို၍ အေလးအျမတ္ျပဳရမည့္ သေဘာမ်ဳိး ညႊန္းဆို ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။

သမၼတ ေဂ်ာ့ခ္်ဒဗလ်ဴဘုရွ္အေနႏွင့္ ေခတ္သစ္ အေမရိကန္ သမၼတမ်ား အနက္ လူႀကဳိက္ မမ်ားလွေသာ သမၼတမ်ားထဲတြင္ ပါဝင္ၿပီး သမၼတ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ သမၼတ၏ အာဏာကို အလြန္အကြၽံ သုံးစြဲသည္ဟူ၍ ေဝဖန္ခံ ရသူ တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ဥပမာဆိုရလွ်င္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနႏွင့္ စစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲျခင္းကို ကြန္ဂရက္၏ အတည္ျပဳခ်က္ ရယူရမည္ဟူ၍ အေျခခံ ဥပေဒက ျပ႒ာန္းထားေသာ္လည္း သမၼတ၏ အမိန္႔ျဖင့္ အီရတ္ႏွင့္ အာဖဂန္ စစ္ပြဲမ်ား ဆင္ႏႊဲခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ သမိုင္းေၾကာင္းတြင္ စစ္ ဆင္ႏႊဲ ခဲ့သည့္ သမၼတမ်ားတြင္ ကြန္ဂရက္၏ အတည္ျပဳခ်က္ ရယူခဲ့သူ တစ္ဦးမွ မရွိခဲ့ေပ။ ထိုသို႔ သေဘာတူညီခ်က္ မရယူခဲ့ေသာ္လည္း အေျခခံဥပေဒက အပ္ႏွင္းထားေသာ သမၼတ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားမွာ က်ယ္ျပန္႔လွေၾကာင္း ေတြ႕ ရွိရသည္။ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းမွာ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္
ေဖာ္ရသည့္ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ ယႏၲရားႀကီး တစ္ခုလုံးမွာ သမၼတ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာေအာက္တြင္ရွိၿပီး ကြန္ဂရက္ေအာက္တြင္ မရွိျခင္း၊ အေျခခံဥပေဒကို ဖြင့္ဆိုရာ၌ပင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေနရာ ကြန္ဂရက္မွ ျပ႒ာန္းလိုက္သည့္ ဥပေဒမ်ား မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက လိုက္နာ ေဆာင္႐ြက္မွသာ အသက္ဝင္မည္ျဖစ္ျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ Signing Statement ကဲ့သို႔ ပါဝင္ လာေသာ ဥပေဒမ်ဳိးမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းမရွိေသာ တည္ဆဲဥပေဒ မ်ား အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ အမ်ားအျပား ရွိေနေၾကာင္းလည္း ေတြ႕ရွိ ရသည္။ ထိုသို႔ Signing Statement ထုတ္ျပန္ျခင္းသည္လည္း သမၼတ၏ ဥပေဒျပဳေရးဆိုင္ရာ အိတ္ေဆာင္ ဗီတိုအာဏာ တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။ အလားတူ Judicial Review ကို ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ရွိသည္မွာလည္း တရား ႐ုံးခ်ဳပ္သာျဖစ္ၿပီး ဥပေဒျပဳ အမတ္မ်ားအေနျဖင့္ မည္သို႔ တရားစီရင္ပါဟူ၍ စြက္ဖက္ခြင့္ မရွိပါ။ သို႔ေသာ္ ေဂ်ာ့ခ္်ဘုရွ္ ေျပာၾကားလိုက္သည့္ Message မွာ ဒီဥပေဒၾကမ္းကို လက္မွတ္ထိုးလိုက္ေပမယ့္ သမၼတရဲ႕သေဘာထားကေတာ့ ဒီလိုဟူ၍ ျဖစ္သည္။

ျပည္သူက ေရြးခ်ယ္ေသာ သမၼတစနစ္

အေမရိကန္ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအရ ျပည္သူက ေ႐ြးခ်ယ္သည့္၊ ျပည္သူ႔ အတြက္ ျပည္သူ႔ အစိုးရဟူေသာစကားမွာ သမၼတကို ညႊန္းဆိုေၾကာင္း လက္ခံထားၾကသည္။ အေမရိကန္သမၼတကို တစ္ႏိုင္ငံလုံးရွိ ျပည္သူမ်ား က ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ေပးျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း ဆီနိတ္တာမ်ား၊ ကြန္ဂရက္စ္မင္းမ်ားမွာ သတ္မွတ္ မဲဆႏၵ နယ္ေျမမ်ားရွိ ျပည္သူ အခ်ဳိ႕က သာ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မည္သူမ်ား က ေ႐ြးခ်ယ္ထားသနည္း ဟူေသာအခ်က္မွာ အေမရိကန္ သမၼတမ်ား၏ အားသာခ်က္ျဖစ္သလို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ သမၼတ တစ္ဦးတည္းကိုသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ စုၿပံဳ အပ္ႏွင္းထားေသာ္လည္း လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားမွာ အမ်ားျဖင့္ ညႇိႏိႈင္း တိုင္ပင္ရျခင္း ျဖစ္သည္။

မက္ကိန္းႏွင့္ အၿပဳိင္ အႀကိတ္အနယ္ ယွဥ္ၿပဳိင္ၿပီး အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ ရရွိခဲ့ေသာ သမၼတ အိုဘားမားသည္ အိမ္ျဖဴေတာ္သို႔ ေရာက္ရွိၿပီး သံုးရက္ အၾကာတြင္ ကြန္ဂရက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။

ထိုစဥ္က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တစ္ခုလုံးအတြက္ အေရးႀကီးဆုံး ထိပ္တန္း ဦးစားေပးမွာ သမၼတဘုရွ္ လက္ထက္တြင္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရေသာ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္းမွ အျမန္ဆုံး ႐ုန္းထြက္ လြတ္ေျမာက္ေရး ပင္ ျဖစ္သည္။ အိုဘားမားႏွင့္ ကြန္ဂရက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ အေမရိကန္ စီးပြားေရး လႈံ႕ေဆာ္ေရး ဥပေဒ မူၾကမ္းကို ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဝင္ေငြခြန္ ေပးေဆာင္ထားျခင္း မရွိသူ မ်ားအား အခြန္ေခ်းေငြ ေပးအပ္မည့္ အစီအစဥ္ ဖယ္ရွားေပးရန္ သမၼတ အိုဘားမားကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အိုဘားမားက ျငင္းပယ္ ခဲ့ၿပီး ေလာေလာဆယ္ အႏိုင္ရရွိထားေသာ သမၼတ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ျပန္ လည္ ရည္ညႊန္းခဲ့သည္။ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အိုဘားမား ေျပာခဲ့သည့္စကားမွာ “ကြၽန္ေတာ္က သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲ ႏိုင္ခဲ့ တာေနာ္” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

အခုေနာက္ပိုင္းတြင္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ၌ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား စံျပဳ အတုယူေနၾကရသည့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရး စနစ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး သေဘာတရားကို ပို၍ ပို၍ ေတြ႕ျမင္ေနရၿပီျဖစ္ရာ အေမရိကန္အိပ္မက္ American Dream ဟု ေခၚတြင္ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။

ထိုသို႔ အေမရိကန္ အိပ္မက္ မက္ေနၾကေသာ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား အေနႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားက ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကို တိုက္႐ိုက္ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ ရရွိေစေရးကိုလည္း အေလးထား စဥ္းစားေစလိုသည္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကဲ့သို႔ ပါတီတြင္း သမၼတေလာင္း ေ႐ြးခ်ယ္ပြဲ၊ ဖက္ဒရယ္အဆင့္ သမၼတ ေ႐ြးခ်ယ္ပြဲ မေရာက္ႏိုင္ေသးေစကာမူ အနိမ့္ဆုံး အဆင့္အားျဖင့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံကဲ့သို႔ေသာ သမၼတ ေ႐ြးခ်ယ္မႈမ်ဳိး၊ အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒကဲ့သို႔ အမွန္တကယ္ အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းေစေသာ Check and Balance ႏွင့္ အမွန္ပင္တူေသာ Check and Balance စနစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ ယခု ေနာက္ဆုံး ေခတ္ စားေနေသာ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ဒီဘိတ္၌ ထည့္သြင္းေပးပါမည့္ အေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ အိပ္မက္မ်ားကို အမွန္တကယ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မွသာ ခိုင္မာေသာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို ထားရစ္ ခဲ့ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အေလးထား တိုက္တြန္း ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။

[Ref – The Levers of Presidential Control by David E. Lewis and Terry M. Moe]

Credit To The Voice Weekly