ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္ရွားပါးမွု ျပႆနာ ေျဖရွင္းမယ္

ေခါင္းစဥ္က အင္မတန္ၾကီးပါတယ္။ Point of View ျပန္ခြဲရင္ Political ေတြ အထိ ပါလာပါတယ္။ အစိုးရဘက္က ရွုေထာင့္၊ ျပည္သူဘက္ က ရွုေထာင့္၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ဘက္က ရွုေထာင့္၊ ႏိုင္ငံတကာ ရွုေထာင့္ အစရွိသျဖင့္ အမ်ားၾကီးထပ္ကြဲပါေသးတယ္။ ဒီေတာ့ အလုပ္အကိုင္အခြင့္ အလမ္းျပႆနာ အေၾကာင္း ေျပာရင္ အေတာ္ေလး ရွည္မွာပါ။ ဒီေတာ့ ယခု ေဆာင္းပါးမွာ Point of View က ျပည္သူ / အလုပ္ရွာေဖြသူဘက္ကပဲ ပါပါမယ္။ စာေရးသူ က်ေနာ္ ေမာင္ ေအာင္ခမး္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း လုပ္သားျဖစ္ေနေတာ့ လုပ္သား ဘက္ကေန အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ရွားပါးမွု ထဲက ဘယ္လို ရုန္းထြက္ရမယ္ ဆုိတာကို နည္းလမ္းေပးပါမယ္။

ဒီေတာ့ စာဖတ္သူတို႔မွာ ေမးစရာ ရွိလာပါျပီ။ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္ အလမ္း ျပႆနာ ေျဖရွင္းဖို႔ ေဆာင္းပါး ေရးရေအာင္ ဒီစာေရးတဲ့သူက ဘယ္ေလာက္မ်ား တတ္ေနလို႔လဲ။ ေမးခြန္းမွန္ပါတယ္။ လမ္းျပမယ့္ သူက သူကိုယ္တိုင္ သြားဖူးမွပါ။ လက္ထဲမွာ ေျမပံုရွိရံုနဲ႔တင္ လမ္းျပေနသူကို က်ေနာ္လည္း မယံုၾကည္သလုိ၊ စာဖတ္တို႔လည္း အျပည့္အဝယံုၾကည္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဟုတ္ကဲ့။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ လမ္းစဥ္ အတိုင္း အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးမွုၾကားထဲက ဘယ္လိုရုန္းထြက္ ေျဖရွင္းတယ္ဆုိတာကို နည္းလမ္း မွ်ေဝမွာပါ။

ရထားတဲ့ ဘြဲ႔က အိုင္တီနဲ႔ ဆက္စပ္မွု မရွိပါဘူး။ သုိ႔ေပမယ့္ အိုင္တီ မီဒီယာနယ္ပယ္မွာ ရုန္းကန္လုပ္ရွားျပီး မီဒီယာဝဘ္ဆိုဒ္မ်ား တည္ေထာင္ေရးသားျခင္းကို ျပဳလုပ္လာတာ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ကတည္းကပါ။ ယခု အသက္ ၂၁ ႏွစ္အရြယ္ရွိပါျပီ။ လူတိုင္း အလုပ္ရွားပါတယ္လို႔ ျငီးေနခိ်န္ စာေရးသူ လစာ ဝင္ေငြနဲ႔ မိသားစုကို ေလာက္ငွေအာင္ ေကြ်းေမြး ၊ေထာက္ပံ့ႏိုင္ေနပါျပီ။ ပိုမေျပာပါ။ ဒီေလာက္ဆုိ အလုပ္ ရွားပါးမွု ျပႆနာအတြက္ ဘယ္လိုရုန္းထြက္ႏိုင္တယ္ဆုိတဲ့ ေဆာင္းပါး ကုိ ေရးသားဖို႔ လက္ခံမယ္လို႔ ယံုၾကည္ ပါတယ္။

"ပညာ အရည္အခ်င္း ႏွင့္ ခ်ိန္ကိုက္ျခင္း"

ပညာအရည္အခ်င္းက ဘြဲ႔လက္မွတ္မွာ ပါရွိတာနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ေကာင္းမွ တိုက္ဆိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ့္ရွာေဖြမယ့္ အလုပ္အမ်ိဳးအစားနဲ႔ေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံလိုမွာ အလုပ္ရွားတဲ့ တိုင္းျပည္မွာ ပုိျပီး အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဥပမာ - စာေရးသူ မိတ္ေဆြထဲမွာ ဥပေဒနဲ႔ ဘြဲ႔ရေပမယ့္ မာကဲတင္းပညာရပ္မွာ ထူးခြ်န္လို႔ မာကဲတင္း မန္ေနဂ်ာ ျဖစ္ေနသူ ရွိပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရး အင္ဂ်င္နီယာနဲ႔ ဘြဲ႔ရေပမယ့္ Java ဆရာက်လို႔ မိုဘိုင္း Application ေရးေနသူေတြ မ်ား ပါတယ္။ ရူပေဗဒနဲ႔ ေက်ာင္းျပီးလို႔ Web Deisgner ျဖစ္သြားက်တဲ့ သူငယ္ခ်င္း ေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ ကြန္ျပဴတာကို မာစတာနဲ႔ ဘြဲ႔ရေပမယ့္ ၆ တန္း၊ ၇ တန္း ကေလးေတြကို စာသင္ျပီး ဝိုင္းက်ဴရွင္ဖြင့္ေနတဲ့ အကို၊အမ ေတြလည္း ရွိပါတယ္။

အခိ်ဳ ႔ က်ေတာ့လည္း အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႔ရျပီး အင္ဂ်င္နီယာ အလုပ္ရတယ္။ အိုင္တီဘြဲ႔ရ အိုင္တီလုပ္တယ္။ ေဆးနဲ႔ ဘြဲ႔ရ ေဆးပညာနဲ႔ လုပ္စားတယ္။ ထပ္တူက်တာရွိသလို၊ ထပ္တူ မက်တာလည္း အမ်ားၾကီးပါ။ ျမန္မာျပည္လို အလုပ္ရခဲတဲ့ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ရာဇာတ္ခင္းလို႔ ကေနတဲ့သူေတြခ်ည္းပါပဲ။ သုိ႔ေပမယ့္ ကိုယ္က မယ့္ ဇာတ္အမိ်ဳးအစားေတာ့ ေသခ်ာေရြးဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ္က ေျမဝိုင္းအက သင္ထားေပမယ့္ ေခတ္ေျပာင္းလို႔ ဇာတ္ဆင္ေပၚ ကရတဲ့အခါမ်ိဳးလည္း ၾကံဳရမယ္ေလ။ အႏုပညာစိတ္ တစ္ခုေလး ကိန္းေအာင္းေနရင္ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကတတ္မွာပါ။ ဒီလိုပါပဲ။ ကိုယ့္ဆီမွာ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္ တစ္ခု ၾကိမ္းေသရွိေနရင္ ဘြဲ႔ရရမရရ၊ ဆိုင္ဆိုင္မဆိုင္ဆိုင္ မဆုတ္မနစ္ ၾကိဳးစားရင္ ျဖစ္ကိုျဖစ္လာမွာပါ။ ဒီေတာ့ ဆုိလိုရင္းက အလုပ္တစ္ခုအတြက္ ပညာကို ခ်ိန္ကိုက္တဲ့အခါ စာရြက္စာတန္း ထက္ စိတ္န႔ဲ အေလးထား ခ်ိန္ကိုက္ေပးပါ။

ေခါင္းစဥ္အရေတာ့ ျမန္မာျပည္က အလုပ္ရွားပါးေနေသးတဲ့ တိုင္းျပည္ေပ့ါ။ စာေရးသူကေတာ့ အလုပ္ေခ်းမ်ားတဲ့ တိုင္းျပည္လို႔ပဲ ေခါင္းစဥ္တင္ခ်င္မိ ပါေတာ့တယ္။ အလုပ္က မရွားပါဘူး။ အလုပ္နဲ႔ ကိုယ့္တန္ဖိုး ထပ္တူက်တဲ့ အလုပ္မ်ိဳးသာ ရွားမွာပါ။ ဥပမာ ႏိုင္ငံတကာမွာ အင္ဂ်င္နီယာေတြ တစ္လကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ ေထာင္ကစလု႔ိ ေသာင္းခ်ီအထိ ရတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ လုုပ္ရင္ လြန္ေရာ ကြ်ံေရာ ၆ သိန္း၊ ၇ သိန္းထပ္ ထပ္ မပိုဘူး လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး အင္ဂ်င္နီယာေတြ ျငီးျငဴၾကတဲ့ စကားပါ။ ဝန္ခံပါတယ္။ နားလည္ပါတယ္။ လက္ခံပါတယ္။ ကိုယ္ခ်င္းလည္း စာပါတယ္။ ငါးႏွစ္စလံုး ေလ့လာထားတဲ့ ပညာရပ္ကို အလုပ္စစဝင္ခ်င္း ေသာင္းဂဏန္းနဲ႔တန္ဖိုးအျဖတ္ခံရျပီး အသက္ေတြ ၾကီးေအာင္လုပ္မွာ သိန္းဂဏန္းျဖစ္လာတာကေတာ့ တကယ္ ကိုယ္ခ်င္းစာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္ဂ်င္နီယာေတြ ျပည္ပထြက္ၾကတာပါ။ သူတို႔ လုပ္ရပ္မမွားပါဘူး။ Struggle လုပ္ေနရတဲ့ Life Style ကေန တင့္ေတာင့္တင့္တယ္ အေနအထား တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ဒီလိုပဲ ျပည္ပထြက္လို႔ ဘဝကုိ ထုစစ္ေနသူေတြ အမ်ားၾကီးမွ အမ်ားၾကီးပါ။

ဒီမွာ လုပ္ငန္းရွင္ဘက္က ၾကည့္ျပန္ေတာ့လဲ မမွားပါဘူးဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက လုပ္ငန္းရွင္ေတြမွာ ရွိတဲ့ေငြေၾကးက သူတို႔လုပ္သားေတြကိုေပးတဲ့ လစာနဲ႔ အခ်ိဳးက်ျပီး ေကာင္းေကာင္းလည္ ပတ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက် အမ်ားစုက ရွိတ့ဲေငြအရင္းအႏွီးနဲ႔ ကုမၸဏီေထာင္ျပီး ၾကိဳးစားပန္းစား လုပ္ေနသူေတြ မ်ားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဝန္ထမ္း အေယာက္ ၂၀ ခန္႔စားရင္ ယင္း အေယာက္ ၂၀ အတြက္ တစ္လတစ္လ သိန္း ၂၀၊ အခန္းစရိတ္၊ ပစၥည္းစရိတ္ ဘာစရိတ္၊ ညာစရိတ္ တြက္လိုက္ရင္ သူတို႔အတြက္လည္း ဘာမွ သိပ္မက်န္ပါဘူး။ ေအာင္ျမင္ ပါတယ္ ဆုိတဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္က ရွားပါတယ္။ အိုင္တီနယ္ပယ္မွာ ၾကည့္လိုက္ရင္ သိသာပါတယ္။ ဒီေတာ့ Emplyoee က Employer ကို အျပစ္တင္၊ Emplyoer က Government ကိုအျပစ္တင္၊ Government က ေနာက္ထပ္ ထပ္ျပီးေတာ့ ဆုိင္ရာသူကို Responsibilty လြဲခ်ရင္း ကုန္ခ့ဲတဲ့ အခ်ိန္ေတြမ်ားပါျပီ။

ဒါေတြျပီးဆံုးေတာ့မွာပါ။ ေခတ္ၾကီးက ေျပာင္းလဲ ေနပါျပီ။ ၄၊ ၅ ႏွစ္အတြင္းပဲ တန္ဖိုးအသတ္မွတ္ခံရမွု နိမ့္က်တဲ့ ျပႆနာက ကင္းေဝးေတာ့မွာပါ။ ဒီလိုပဲ မေျပာင္းလဲခင္နဲ႔ ေျပာင္းလဲစဥ္ကာလမွာ ရုန္းကန္၊ ဒုကၡမ်ားတာ ျမန္မာျပည္တစ္ျပည္တည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ေဟာင္ေကာင္၊ ထိုင္ဝမ္၊ တရုတ္၊ ဗီယက္နန္၊ စကၤာပူတို႔ကို အနီးစပ္ဆံုး ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ စာေရးသူထက္ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာမိသူေတြ ပိုသတိထားမိမွာပါ။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္ၾကံဳေနရတဲ့ အေနအထားက ကမၻာမွာ အသစ္အဆန္း မဟုတ္ပါဘူး။

ေရးရင္းနဲ႔ Point of View က ေျပာင္းသြားပါလိမ့္မယ္။ လုပ္သားဘက္ကုိ ျပန္သြားရေအာင္


အလုပ္ရွာစဥ္ စိတ္ေနစိတ္ထား

အထက္က အေၾကာင္းအရာကို သိတယ္ပဲထား၊ မသိတယ္ပဲထား။ ကိုယ္က အလုပ္ရွာစဥ္ သိထားရမွာက သိပ္မမ်ားပါဘူး။ အလုပ္ေခ်းမမ်ားဖို႔ပါပဲ။ စာေရးသူ အသက္ ၁၇ ႏွစ္က တစ္လ ၅ ေသာင္းနဲ႔ ကုမၸဏီတစ္ခုမွာ ဘာသာျပန္ ဝင္လုပ္တယ္။ ဒါေတာင္ လစာ အျဖတ္ခံရတာနဲ႔ တစ္လ ၄ ေသာင္းမက်န္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လဲ ဆက္လုပ္တယ္။ ၆ လအတြင္း ကုမၸဏီတစ္ခုေျပာင္းေတာ့ ၁ သိန္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုကို ၆ လအတြင္း ထပ္ခုန္ေတာ့ တစ္သိန္းခြဲျဖစ္တယ္။ ယင္းအခ်ိန္မွာ အထွာႏွပ္ေတာ့ တစ္သိန္းခြဲတန္ အလုပ္ ၆ ခုကို တစ္ျပိဳင္နက္တည္း လုပ္ေနပါျပီ။ ဘယ္ဟာမွ ရံုးမတက္ဘူး။ အင္တာနက္ ရွိတဲ့ေနရာမွာ ထိုင္လုပ္တယ္။ စာဖတ္သူတို႔ စိတ္ဝင္စားတယ္ဟုတ္။ ဒီမွာ ေျပာခ်င္တဲ့အခ်က္က အလုပ္ေခ်းမမ်ားဖို႔ပါပဲ။ ကိုယ္က ပထမဆံုး အလုပ္စဝင္မယ့္သူဆုိရင္ သူက ဘယ္လိုရာထူးနဲ႔ပဲခန္႔ခန္႔ ငါ အလုပ္လုပ္ျခင္း ပညာရပ္ကို စသင္သင္ၾကား ေလ့လာတယ္လို႔ပဲ သေဘာထားလိုက္ပါ။ ယုတ္ဆြအဆံုး ခမ်ားကို လစာမေပးဘူး။ တို႔ကုမၸဏီမွာ အလကာလုပ္လို႔ေျပာတဲ့အခါ ေနာက္ဆံုး ေရြးစရာမရွိရင္ေတာ့ လုပ္ရမွာပဲ။ အလုပ္စလုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ေနခ်ိန္ ကိုယ့္ေနာက္ကြယ္က အခက္အခဲေတြ ေမ့ထားလိုက္ပါ။ ပညာဂုဏ္၊ ေငြဂုဏ္၊ ရုပ္ဂုဏ္ကို လံုးဝထုတ္မသံုးပါနဲ႔။ ပညာရွာ ပမာ သူေတာင္းစား စကားပံုနဲ႔ မလံုေလာက္ေတာ့ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္ရွာ ပမာ သူေတာင္းစား ခံယူခ်က္ေလးပါ ရွိေနရင္ ပိုေကာင္းပါလိ့မ္မယ္။ ငါက ဘာနဲ႔ဘြဲ႔ရထားတာကြ။ ငါက ဘယ္ေလာက္ခ်မ္းသာတာကြ၊ ငါ့ကို ဒီရာထူးေပးမွလုပ္မယ္။ ငါ့ကို ဒီလစာ ေပးမွ လုပ္မယ္။ အဲ့လိုခံယူခ်က္ ရွိေနရင္ ျပည္ပမွာ လုပ္လို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပည္ပမွာ အရည္အခ်င္းနဲ႔ ထပ္တူညီေအာင္ ၾကိဳးစားညွိယူလို႔ ရေပမ့္ ျမန္မာျပည္မွာ အဆင္မေျပေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ အလုပ္ရွာစဥ္ ထားရမယ့္ စိတ္ေနစိတ္ထားက ခပ္နာနာပဲ ထပ္ေျပာရရင္ မရွိဆင္းရဲသူ ပမာပါ။


"အလုပ္လုပ္စဥ္ စိတ္ေနစိတ္ထား"

ႏိုင္ငံတကာမွာ လုပ္ရပ္က ကိုယ့္ကို တန္ဖိုးျဖတ္တယ္။ ျဖတ္တဲ့တန္ဖိုး အေလ်ာက္ ထိုက္တန္တဲ့ ရလဒ္ကို ျပန္ရတယ္။ ဟုတ္ကဲ့။ ျမန္မာျပည္မွာက် တစ္မ်ိဳးပါ။ လုပ္ရပ္က ကိုယ့္တန္ဖိုးကို ျဖတ္ပါတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ ရလဒ္က ကိုယ့္လုပ္ရပ္အတိုင္းျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လာမွာပါ။ ၾကိဳးစားသေလာက္ ရလဒ္ မညီမွ်ိလုိ႔ပါ ဆုိပီး အလုပ္ေတြ တစ္ခုျပီး တစ္ခု ေျပာင္းလိုက္၊ ထြက္လိုက္ လုပ္ေနသူေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ ဒီေတာ့ အလုပ္ရွားပါတယ္လို႔ ျငီးသူက တကယ္ အလုပ္ရွာမရ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီေတာ့ အလုပ္လုပ္စဥ္ ထားရမယ့္ စိတ္ေနစိတ္ထားက အေကာင္းဆံုး ၾကိဳးစားပါ၊ ဖန္တီးပါ၊ ဇဲြရွိပါတယ္။ တာဝန္ေက်ပြန္ရံု လုပ္တ့ဲအလုပ္က အခ်ိဳ ႔ေနရာမွာေကာင္းေပမယ့္ အခ်ိဳ ႔ေနရာမွာ မေကာင္းပါဘူး။ ကိုယ္က လိုခ်င္စိတ္တစ္ခုနဲ႔ သူငါ့ကို ဘာမ်ားျပန္ေပးမလဲ။ ငါၾကိဳးစားၾကည့္လိုက္မယ္။ အဲ့လို မိတ္ေဆြအခ်ိဳ ႔ရွိပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ထိုက္တန္တဲ့ ရလဒ္မရေတာ့ အလကားပါ။ ငါဘယ္ေလာက္လုပ္ေပးေပး ဒီသူေဌးေတြက လစာမတုိးဘူး။ တန္ဖိုး မသတ္မွတ္ေပးဘူး နဲ႔ ျငီးတြားျပီး ေက်ာခိုင္းသူေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ရလဒ္က လုပ္ငန္းရွင္ေကာ၊ လုပ္သားေကာ နစ္နာပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူေကာင္းေကာင္းမေကင္းေကာင္း၊ ကိုယ္ေကာင္းဖို႔ အေရးၾကီးတယ္ ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္ေလး ရွိရပါမယ္။ လိုခ်င္စိတ္နဲ႔ လက္စြမ္းမျပပါနဲ႔။ ငါဒီလိုၾကိဳးစားရင္ င့ါဘဝအတြက္ ဘယ္လို တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ပညာေတြ ရမယ္။ ဘယ္သူမွ မခ်ီးက်ဴးရင္ေတာင္ င့ါစိတ္ထဲမွာ၊ ႏွလံုးသားထဲမွာ ရင္ေကာ့၊ ေခါင္းေမာ့ ေနႏိုင္မယ္ ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္မ်ိဳးပါ။ ဒီေတာ ့အလုပ္လုပ္စဥ္ ထားရမယ့္ စိတ္ထားက ဘာပဲလုပ္လုပ္ အေကာင္းဆံုး လုပ္ျခင္းပါ။ ရလဒ္က အေကာင္းေတြခ်ည္းပါ။ လုပ္ဖူးရင္ သိပါလိမ့္မယ္။

"အလုပ္ တစ္ခု မကလုပ္ျခင္း"

ေခါင္းစဥ္ငယ္ေၾကာင့္ ေခါင္းၾကိမ္းသြားမယ္ထင္တယ္။ မၾကိမ္းပါနဲ႔။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္ရွားတုန္း။ ေဆာရီး အလုပ္နဲ႔ တန္ဖိုး ထပ္တူ က်မွု နည္းေနတုန္း အေကာင္းဆံုး ေျဖရွင္းနည္းက အလုပ္ တစ္ခုမက လုပ္ျခင္းပါ။ စာေရးသူ ကုမၸဏီ ၆ ခုမွာ တစ္ျပိဳင္နက္လုပ္တယ္။ မနက္မုိးလင္းတာနဲ႔ ညေနအထိ ခုန္ဆြ၊ခုန္ဆြနဲ႔ ကုမၸဏီေတြ တစ္ခုျပီး တစ္ခုေျပးပါတယ္။ က်န္ပါေသးတယ္။ မနက္ အေစာၾကီး အထက္တန္းေက်ာင္း သားေတြကို စာသင္စာျပလုပ္ေပးရေသးျပီး ညေနက်ေတာ့ ၇ တန္းကေလး ေတြကို အဂ္လိပ္နဲ႔ သခ်ၤာ သင္ေပးပါတယ္။ စာေရးသူ တပည့္ေတြ ဂုဏ္ထူးေတြနဲ႔ေအာင္ပါတယ္။ အလုပ္ေတြ ပိလို႔ အရည္အေသြးက်တယ္ မထင္ပါနဲ႔။ စာသင္စာျပ၊ ဂိုက္ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔လည္း အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမွုကုိ ၁၀ တန္း ျပီးကတည္းက လုပ္လာတာပါ။ ဒါလည္း လူတိုင္းလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အလုပ္တစ္ခုမက လုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြအတြက္ အနီးစပ္ဆံုး ေျဖရွင္းနည္းက ကေလးေတြ ကိုစာသင္ပါ။ ကိုယ္တိုင္အဆက္အသြယ္ ရွာဖို႔ေတာ့လို ပါတယ္။ ေနာက္ တစ္ဆင့္အေနနဲ႔ ကေတာ့ ကိုယ္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ လမ္းမွာတင္ အစြယ္အပြားမ်ားစြာ ပြားလို႔ ခရီးဆက္ျခင္းပါ။ စာေရးသူ ကိုယ္ပိုင္ ဝဘ္ဆုိဒ္ေထာင္တယ္။ ပိုက္ဆံမရပါဘူး။ သုိေပမယ့္ ယင္းဝဘ္ဆိုဒ္အရွိန္အဝါနဲ႔ အလုပ္ေတြ တစ္ခုျပီး တစ္ခု ရပါတယ္။ စာေရးတယ္။ ယခုလို ေဆာင္းပါးေရးတယ္။ သတင္းေရးတယ္။ ဘာသာျပန္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ျပည္တြင္းက သတင္းမီဒီယာ ဝဘ္ဆိုဒ္ေတြမွာ အယ္ဒီတာ၊ ေဆာင္းပါးရွင္၊ Team Leader ရာထူးမ်ားရျပီး အရည္အေသြးေကာင္းတဲ့ စာမ်ား ျဖစ္ေအာင္ေရးပါတယ္။

မွာစရာအၾကီးမားဆံုး တစ္ခု က်န္ပါေသးတယ္။ အလုပ္တစ္ခုမက လုပ္ရတဲ့ ခံယူခ်က္ပါ။ ယခုစာဖတ္ေနသူက ေငြရွိတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ အလုပ္မရွိရင္ ဂုဏ္မတင့္လုိ႔ အလုပ္လုပ္တာပါဆုိရင္ တစ္ခုတည္းလုပ္ျပီး ယင္းတစ္ခုကို အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေအာင္လုပ္ပါ။ သုိ႔တည္းမဟုတ္ ယခုစာဖတ္ေနသူက စာေရးသူလိုပဲ Struggle လုပ္ေနရသူ ဆုိရင္ အစြယ္အပြား Strategy ကိုက်င့္သံုးပါ။ မွာခ်င္တာကေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပဲ ပြားပြား ကိုယ့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ အရည္အေသြး လံုးဝမက်ဆင္းေစဖို႔ပါပဲ။ ဥပမာ ပရိုဂမ္မာတစ္ေယာက္ သူ႔ကုမၸဏီ ပေရာဂ်က္ အတြက္ Code ေရးေနတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ Freelance အေနနဲ႔ လုပ္လုိ႔ရမယ့္၊ ေရးလု႔ိရမယ့္ Out Source ေတြရွာတတ္ရပါမယ္။ ဆုိဒ္အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ ပင္ပင္ပန္းပန္း အလုပ္လုပ္ရတယ္။ လစာ နည္းတယ္။ ဒါဆုိရင္ Human Resource Development တြဲလုပ္ပါ။ ကိုယ္ တတ္ထားတဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရး အင္ဂ်င္နီယာ ပညာရပ္ကို ျပန္လည္မွ်ေဝဖို႔အတြက္ က်ဴရွင္လိုပံုစံမ်ိဳးလုပ္မလား၊ အျခား NGO ပေရာဂ်က္ေတြရေအာင္ ၾကိဳးစား ဖန္တီးမလား၊ ကိုယ္တိုင္ ဒီဇီုင္းေတြ၊ စာတန္းေတြျပဳစုျပီး ဖိုရမ္ၾကီးေတြမွာ ဝင္ေဆြးေႏြးမလား၊ ဖလွယ္မလား အစရွိသျဖင့္ လုပ္စရာအေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ ေဆးဝါးကြ်မ္းက်င္နဲ႔ ဘြဲ႔ရတယ္။ ေဆးကုမၸဏီ တစ္ခုရဲ ႔ ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ အလုပ္ရတယ္။ အျခား ကုမၸဏီတစ္ခုကိုလည္း အခ်ိန္ပိုင္းရမလား စံုစမ္းၾကည့္ေပ့ါ။ အခ်ိဳ ႔က်ေတ့ ဒီကုမၸဏီက ပညာနဲ႔ ေဖာ္ျမဴလာအျခား ကုမၸဏီကို ေပါက္ၾကားမွာ စိုးတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးအစား တူတဲ့ အျခားအလုပ္တစ္ခု လုပ္ခြင့္ မရွိပါဘူး။


ကိစၥမရွိပါ။ ထပ္တူ မက်ေပမယ့္ ခပ္ဆင္ဆင္ အျခား အလုပ္ေတြ ရွာလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ လက္ရွိအေနအထားအရ အေကာင္းဆံုးက Human Resource Development တြဲလုပ္ျခင္းပါ။ ဒါဆုိရင္ အင္ဂ်င္နီယာ ဥပမာလိုပဲ စဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္က ဘေလာဂ္ေတြလည္း ေရးတတ္တယ္ဆုိပါစုိ႔။ ကိုယ္ပိုင္ ဝဘ္ဆိုဒ္၊ ဘေလာဂ္ ကို အဆင္ေျပသလိုလုပ္၊ Facebook Page လုပ္ အမ်ားျပည္သူေတြ သိရင္ အက်ိဳးရွိသြားမယ့္ ေဆးပညာေဆာင္းပါးေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာ ေဆာင္းပါးေတြ၊ ဥပေဒ ေဆာင္းပါးေတြ ေရး နာမည္တစ္လံုးရေအာင္လုပ္၊ ေနာက္ေတာ့ လူသိမ်ားလာျပီး ဂ်ာနယ္မဂၢဇင္းေတြကပါ ကမ္းလွမ္းတာခံရတဲ့အထိ ျဖစ္ လာႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္က ႏိုင္ငံျခားဘာသာနဲ႔ ဘြဲ႔ရတယ္။ သုိ႔တည္း မဟုတ္ ေက်ာင္းတက္ေနဆဲ။ ဒါမ်ိဳးဆုိရင္ လုပ္လို႔ေကာင္းတာက ဘာသာစကား ျပန္လည္ သင္ၾကားေပးျခင္းပါ။

ေျပာမယ္ဆုိရင္အမ်ားၾကီးပါ။ စာေရးသူက မဆီမဆုိင္ပဲ လိုက္ေတြးေပးေနတာ ေတာေရာက္ေတာင္ေရာက္နဲ႔။ ကိုယ္တကယ္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္က်က် ေလွ်ာက္ေနတဲ့သူမ်ားက ေျပာစရာမလိုပဲ အလိုလို သိမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ပညာရပ္မတူသူမ်ားကို သိပ္ျပီး ဂိုက္လိုင္းမေပးတတ္ပါဘူး။ အိုင္တီလမ္းေပၚက ရွိတဲ့ လူငယ္မ်ားကိုေတာ့ နည္းလမ္းေပးႏိုင္ပါတယ္။


"ေတြေဝ၊ေစာင့္ဆိုင္းမွု ကင္းေဝးျခင္း"

နည္းလမ္းေပးတာကိုလည္း မေစာင့္ပါနဲ႔။ ျမန္မာျပည္မွာ လူအမ်ားစု က ေစာင့္ေနၾကပါတယ္။ ဘာကိုေစာင့္လိုေစာင့္မွန္းမသိပါဘူး။ ငါ့ကို ဘယ္သူမ်ား နည္းလမ္ေပးမလဲ။ ငါ့ကို တို႔ သူေဌး ဘယ္ေတာ့ လစာတိုးေပးမလဲ။ ငါ့တို တိုင္းျပည္ၾကီး ဘယ္ေတာ့ ဒီမုိကေရစီ ရမလဲ။ တို႔ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ ဘယ္ေတာ့ စည္းကမ္းေကာင္းလာမလဲ အစရွိသျဖင့္နဲ႔ေပါ့။ ေစာင့္ဆုိင္းေနျခင္းထက္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ သြားလိုက္ျခင္းက အေကာင္းဆံုးအေျဖပါ။ သူမ်ားလက္ညိဳးထိုးေနဖို႔ထပ္၊ သူမ်ား ခိုင္းတာ၊ အၾကံေပးတာကို ေစာင့္ဆုိင္းေနထို႔ထက္ ကိုယ္တိုင္ထလုပ္လိုက္ျခင္းက အေကာင္းဆံုး အေျဖျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူ ဘာကိုမေစာင့္ခဲ့ပါဘူး။ ေရေၾကာင္း အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႔နဲ႔ ေရေၾကာင္း ေကာလိပ္မွာ အဆင့္ ၁ ရျပီး ေအာင္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ျငားလည္း သေဘၤာလိုက္ခ်င္သပ ေငြ သိန္း ၃၀ မက ကုန္မယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ သေဘၤာသားေတြ အလုပ္ရွာရခက္ခဲ တဲ့ ေခတ္ကာလကုိ ေရာက္ေနတယ္။ အဲ့ေလာက္ ေငြမရွိဘူး။ အုိေက။ စိတ္ အခ်ိန္မျဖဳန္းခ်င္ဘူး။ မေစာင့္ဆိုင္းခ်င္ဘူး။ ေစာင့္ေနရင္း ရြယ္တူ လူငယ္နဲ႔ ေဘာ္ဒါေတြ ရာထူးေတြ တစ္ဆင့္ျပီး တစ္ဆင့္တက္ကုန္မယ္။ ငါ့မွာ ေငြ႔ရွိမယ့္အခ်ိန္၊ သေဘၤာရမယ့္အခ်ိန္ကုိ ေစာင့္ဆိုင္းရင္း အသက္အၾကီးမခံႏိုင္ဘူး။ ၁ ဆုိတဲ့ ဂုဏ္ပုဒ္က ၾကားလို႔ပဲေကာင္းတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ အသံုးမဝင္ဘူး။ ဒါနဲ႔ ကိုယ္တိုင္လည္း ဘယ္အရာကိုပဲ ၾကိဳးစားၾကိဳးစား အေကာင္းဆံုး ျဖစ္မယ္ ယံုၾကည္ေတာ့ အြန္လိုင္းမီဒီယာ ဘက္ကို ေျပာင္းလိုက္တယ္။ မၾကာပါဘူး။ ၃ ႏွစ္အတြင္း တင့္ေတာင့္တင့္ တယ္ အေနအထား တစ္ခု ဖန္တီးလာႏိုင္ျပီး အနာဂတ္ကလည္း အလင္းေရာင္ေတြခ်ည္းပါ။ ဆုိလုိရင္းက Life is too short to wait something ပါ။ စာေရးသူမွာ လက္ရွိအရွားဆံုးက အခ်ိန္ပါပဲ။ လူတိုင္း ၾကဳိးစား၊ ရုန္းကေနရင္ အခ်ိန္ရွားမွာပါ။ သုိ႔ေသာ္ ေငြမရွားေစရဘူးလို႔ အာမခံပါတယ္။


"စာရြက္ပညာ၊ လက္ေတြ႔ပညာ တိုးျမင့္ေနျခင္း"

ပညာသင္ၾကားျခင္း ရပ္တန္႔တဲ့အခ်ိန္က ကိုယ့္တန္ဖိုးက်ေတာ့မယ့္ အခိ်န္ပါပဲ။ စာရြက္ေပၚက ပညာ၊ ဘဝလမ္းေပၚက ပညာ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး အခ်ိန္နဲ႔အမွ်တတ္ႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါ။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားစုက စာရြက္ေပၚက ပညာနဲ႔ ဘဝေပၚက ပညာစာရင္ ဘဝေပၚက ပညာက ပိုမ်ားပါတယ္။ စာရြက္ေပၚက ပညာကိုလည္း အခ်ိန္ေပးျပီးလုပ္ပါ။ လက္တေလာမွာ အဆင္ေျပေပမယ့္ စာရြက္ေပၚက ပညာ (ဘြဲ႔လက္မွတ္၊ ေအာင္လက္မွတ္) တို႔မရွိရင္ ေနာင္အနာဂတ္မွာ ခက္ခဲပါလိ့မယ္။ ကိုယ္က အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ မွန္ပါတယ္။ အလုပ္မွာပဲ စိတ္နစ္ေနရင္ ဘဝပညာေတာ့ အေကာင္းဆံုးရပါလိမ့္မယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ အသက္ ၄၅ ႏွစ္မေက်ာ္ေသးရင္ စာရြက္ေပၚက ပညာေတြကိုလည္း တစ္ခုျပီး တစ္ခုယူႏိုင္ပါေသးတယ္။ ယူဖို႔လိုကို လုိအပ္တာပါ။ လုပ္သား ဥပေဒအရ လူတစ္ေယာက္မွာ အလုပ္အကိုင္အရည္အခ်င္း ဘယ္ေလာက္ရွိရွိ ယင္းအရည္အခ်င္းကို သက္ေသျပမယ့္ ဘြဲ႔လက္မွတ္အမ်ိဳးအစား မရွိရင္ သူရႏိုင္မယ့္ လစာက အကန္႔အသတ္ ရွိပါတယ္။ ဒါကိုသိထားဖုိ႔လိုအပ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း ယင္းအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ စာရြက္စာတန္မ်ား ၾကိဳးစား ျဖည့္ေနရပါမယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားဝင္လာတဲ့အခါ လက္မွတ္နဲ႔ အေတြ႔ အၾကံဳ ႏွစ္ခုေပါင္းျပီး ေလွ်ာက္တဲ့အခါ အေကာင္းဆံုး အေနအထား တစ္ခုကို ေရာက္ရွိမွာပါ။


"လုပ္ငန္းရွင္ႏွင့္ ယံုၾကည္မွုတည္ေဆာက္ျခင္း"

ႏိုင္ငံတကာမွာေတာ့ ေက်းဇူးေတြ၊ သံေယာဇဥ္ေတြ ထည့္စဥ္းစားစရာ မလိုပါဘူး။ ဒီအလုပ္ၾကိဳက္ရင္လုပ္၊ မၾကိဳက္ရင္ထြက္၊ လုပ္ငန္းရွင္ဘက္ကလည္း ေနာက္လာေလွ်ာက္သူေတြ အမ်ားၾကီးထဲက မ်က္လံုးမိတ္ ေရြးေတာင္ ရတဲ့အေနအထား ျဖစ္ေနလို႔ ပါ။ ျမန္မာျပည္မွာက် ေက်းဇူးေတြ၊ သံေယာဇဥ္ေတြ ထည့္စဥ္းစား ရပါေတာ့မယ္။ ေျပာခ်င္တာက ယံုၾကည္မွုပါ။ Good Relationship with Employer လိုအပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အလုပ္တစ္ခုမက လုပ္မယ့္သူမ်ားအတြက္ပါ။ ႏိုင္ငံတကာမွာေတာ့ အမ်ားစုက အလုပ္ကို ကိုယ့္အတြက္ နင္းတက္ရမယ့္ ေလွကားလို႔ သေဘာထားခ်င္ထားတယ္။ အတူသယ္ရမယ့္ အထုပ္လို႔ သေဘာထားခ်င္ထားတယ္။ ဆုိလုိယင္းက Google မွာ ၃ ႏွစ္လုပ္တယ္။ ယင္းက ရတဲ့အခံနဲ႔ Amazon ကုိေျပာင္းတယ္ ရာထူးၾကီးၾကီးရ တယ္။ ေနာက္ေတာ့ Facebook ကုိထပ္ေျပာင္း တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေငြအရင္းအႏွီး အင္မတန္မ်ားသြားျပီး ကိုယ္ပိုင္ကုမၸဏီေတြ ေထာင္ၾကဒါမ်ိဳးေပါ့။

ျမန္မာျပည္မွာက် ဒါမ်ိဳးမရပါဘူး။ သုိ႔ေပမယ့္ အခ်ိဳ ႔မ်ားက ယင္းကဲ့သုိ႔ နင္းတက္ရမယ့္ ေလွကား တစ္ခုပမာ သေဘာထားပါတယ္။ အမွန္အတိုင္းေျပာရရင္ ျမန္မာျပည္မွာ နင္းတက္စရာ ေလွကား အလုပ္က ရွားပါတယ္။ အမ်ားစုက ကိုယ္တိုင္ ေခ်ြးတစ္လံုးလံုးနဲ႔ ထုဆစ္ျပီး ပီတိျဖာရမယ့္ အလုပ္မ်ဳိးပါ။ ဆုိလိုရင္းက ျမန္မာျပည္မွာ ေအာင္ျမင္ျပီးသား အလုပ္က ရွားပါတယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ၾကိဳးစားဖန္တီးေပးမွ၊ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေပးမွ အေျခအေနတစ္ခု ေရာက္ရမယ္တာေတြက မ်ားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ငါဒီမွာ လုပ္ျပီး လစာဒီေလာက္ရရင္၊ ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ျပည့္ရင္ အျခားအလုပ္တစ္ခုကိုေျပာင္းလိုက္မယ္။ င့ါတက္လမ္းပြင့္ေစမယ့္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြ စဥ္းစားပါတယ္။ လက္ရွိအေျခအေနအရ ယင္းကဲ့သုိ႔စဥ္းစားခြင့္ရသူ နည္းပါလိမ့္မယ္။

အမ်ားစုၾကည့္လိုက္ရင္ ကိုယ္ေတြ ေကာင္းမွာ ေခါင္းလွမယ့္ အလုပ္ေတြပါ။ ေနာင္အခါမွ ငါဒါကို အေကာင္းဆံုး ၾကိဳးစားဖန္တီးေပး ခဲ့တာကြလို႔ လက္မေထာင္ရမယ့္ ေန႔ကို သာ ေစာင့္ဆိုင္းရမွာပါ။ အဲ့အခ်ိန္က ကိုယ့္နဲ႔ ကိုယ့္လုပ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီရဲ ႔ ေအာင္ျမင္မွုက ကိုယ္နင္းစရာမလိုပဲ အေပၚေရာက္ဖို႔အတြက္ အလိုအေလ်ာက္ ခုတုံး ျဖစ္ပါလိ့မ္မယ္။ ခု စာေရးသူကို အလုပ္ေပးေနသူမ်ားက ေက်းဇူးရွင္ေတြပါ။ August Myannmar Media Group / Techspace Journal အျပင္ အျခားေသာ လုပ္ကိုင္လ်က္ ရွိတဲ့ ကုမၸဏီမ်ားက ေက်းဇူးရွင္ေတြပါ။ ကိုယ့္ရဲ ႔ အေကာင္းဆံုး ၾကိဳးစားဖန္တီးမွုအတြက္ ထိုက္တန္တဲ့ ရလဒ္ကို စာေရးသူရဲ ႔ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေပးပါတယ္။ လက္ရွိ စကၤာပူမွာ ေက်ာင္းတက္ဖို႔ August Myanmar က ပညာသင္ဆု ေပးတယ္။ ပညာသင္ၾကားတယ္။ တစ္ေန႔ ျမန္မာျပည္ျပန္လာျပီး တူညီတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တိုင္းျပည္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုး တက္ဖို႔အတြက္ လက္တြဲလုပ္ျခင္း နည္းဥပမာနဲ႔ ေရွ ႔ဆက္မွာပါ။ ဒီမွာေျပာခ်င္တာက Trust Relationship ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက လိမ္ညာလို႔မရသလို၊ ဖုံးကြယ္ဟန္ေဆာင္လို႔ မရပါဘူး။ လုပ္ရပ္က သက္ေသ ျပပါတယ္။ ဒီေတာ့ Good relationship with Employer ကုိ ေကာင္းေကာင္း ဖန္တီးယူႏိုင္ရင္ ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္မရွားတဲ့အျပင္ ဘာဆိုဘာမွ မရွားပါဘူး။

"နိဂံုးခ်ဳပ္"

ေတာ္ေတာ္ရွည္သြားတယ္။ အႏွစ္ခ်ဳပ္ျပန္ေျပာပါမယ္။ ပညာအရည္အခ်င္းႏွင့္ အလုပ္ကို ခ်ိန္ကိုက္ျခင္း၊ အလုပ္ရွာစဥ္ အလုပ္ရရန္စိတ္တစ္ခုသာ မွန္ကန္ျခင္း၊ အလုပ္လုပ္စဥ္ အေကာင္းဆံုး ဖန္တီးၾကိဳးစားျခင္း၊ အလုပ္ တစ္ခုမကလုပ္ျခင္း (လက္ရွိေခတ္ကာလအရ)၊ ေတြေဝေစာင့္ဆုိင္းမွု ကင္းေဝးျခင္း၊ စာရြက္/လက္ေတြ႔ ပညာရပ္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး တုိးျမင့္ေနျခင္း၊ လုပ္ငန္းရွင္ႏွင့္ ယံုၾကည္မွု တည္ေဆာက္ျခင္း တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလာက္ဆုိ ျမန္မာျပည္မွာ လူတိုင္း အလုပ္ရွာတတ္မယ္၊ အလုပ္ရွားပါးမွု ျပႆနာကို ၾကိဳးစား ေျဖရွင္း ႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

ေအာင္ခမ္း ( TSJ team)

Credit to International News for Myanmar